*ບຸນຫໍ່ເຂົ້າສະຫລາກ ແມ່ນບຸນ ເດືອນສິບ ຊຶ່ງເປັນໜຶ່ງໃນຮີດ 12 ເປັນຮີດຄອງ 14 ປະເພນີຂອງຄົນ ເຊື້ອສາຍລາວ ທີ່ເຄີຍປະຕິບັດກັນ ມາແຕ່ບູຮານນະການ. ບຸນເຂົ້າສະ ຫລາກແມ່ນການເຮັດບຸນເຖິງບັນພະ ຊົນຜູ້ທີ່ລ່ວງລັບດັບຂັນໄປແລ້ວ ໂດຍ ໃຫ້ພະສົງ-ສາມະເນນ ແລະ ຜູ້ຊົງສິນ ທັງຫລາຍ ພາຍໃນວັດໄດ້ຈັບສະ ຫລາກ ຮັບເຄື່ອງໄທຍະທານ ປັດໄຈ ຕ່າງໆທັງອາຫານຄາວ-ຫວານ ແລະ ເຄື່ອງອຸປະໂພກ-ບໍລິໂພກ ທີ່ພຸດ ທະບໍລິສັດທັງຫລາຍນຳມານ້ອມ ຖວາຍໃນມື້ເພັງເດືອນ 10 ຂອງທຸກໆ ປີ ຊຶ່ງປີນີ້ ແມ່ນກົງກັບມືວັນອັງຄານ ວັນທີ 17 ກັນຍາ.

ໃນສະໄໝບູຮານ ມີຄວາມເຊື່ອ ວ່າການເຮັດບຸນເຂົ້າຫລາກນີ້ແມ່ນ ເພື່ອເຮັດໃຫ້ເຂົ້າໃນນາ ທີ່ປັກດຳໄປນັ້ນ ໃຫ້ມີຄວາມຂຽວ ແລະ ງອກງາມ ແລະ ອອກເມັດຜົນບໍລິບູນ ທັງເປັນການອຸທິດສ່ວນບຸນກຸສົນ ໃຫ້ແກ່ຍາດພີ່ນ້ອງ ບັນພະບູລຸດ ຜູ້ທີ່ດັບຂັນລ່ວງລັບໄປແລ້ວ. ຕາມການບອກເລົ່າຂອງຜູ້ເຖົາຜູ້ແກ່ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ໃນສະໄໝໜຶ່ງພະສໍາມາສໍາພຸດທະເຈົ້າ ໄດ້ສະເດັດໄປເມືອງພາລານະສີຊົມພູທະວີ ໃນຄາວພຸດທະການນັ້ນ ໄດ້ມີບຸລຸດຜູ້ທຸກຢາກເຂັນໃຈ ພາພັນລະຍາປະກອບອາຊີບຕັດຟືນຂາຍ ເປັນອາຊີບຫລັກ ສອງຜົວເມຍນີ້ ເປັນຄົນມີສັດທາ ເຫລື້ອມໄສຕໍ່ພະພຸດທະສາສະໜາຢ່າງແຮງກ້າ ວັນໜຶ່ງສາມີໄດ້ປຶກສາກັບພັນລະຍາວ່າ ເຮົາທຸກຍາກໃນປັດຈຸບັນນີ້ ເພາະ ເຮົາບໍ່ເຄີຍເຮັດບຸນໃຫ້ທານຮັກສາ ສິນທໍາຈັກເທື່ອເລີຍ ດັ່ງນັ້ນ ພວກເຮົາຄວນເຮັດບຸນກັນເຖີດ ອັນຈະ ເປັນທີ່ເພິ່ງໃນຊາດຂ້າງໜ້າ ໃນເມື່ອພັນລະຍາໄດ້ຍິນຄຳນີ້ແລ້ວ ກໍໄດ້ ຍິນດີນຳສາມີຕົນໃນວັນນັ້ນ ພວກເຂົາສອງຄົນກໍ່ໄດ້ເຂົ້າປ່າເກັບຜັກ ຫັກຟືນໄປຂາຍໄດ້ເງິນ-ຄຳ ແລ້ວໄດ້ ນຳໄປຊື້ໝໍ້ເຂົ້າ ແລະ ໝໍ້ແກງ ໜຶ່ງໝໍ້ ອ້ອຍສີ່ລຳ ກ້ວຍສີ່ໜ່ວຍ ແລ້ວນຳມາຈັດແຈງຮຽບຮ້ອຍ ຫລັງຈາກນັ້ນກໍ່ນຳເຂົ້າປາອາຫານໄປວັດ ເພື່ອຖວາຍເປັນສະຫລາກກະພັດພ້ອມດ້ວຍອຸປະສົກ-ອຸປະສິກາຄົນອື່ນໆ, ສາມີພັນລະຍາຄູ່ນັ້ນໄດ້ຈັບສະຫລາກຖືກພະພິກຂຸອົງໜຶ່ງ ແລ້ວມີໃຈຍິນດີແລ້ວຈິງນ້ອມເຄື່ອງໄທຍະທານຂອງຕົນເຂົ້າໄປຖວາຍ ຈາກ ນັ້ນແລ້ວ ໄດ້ຍາດນ້ຳອຸທິດສ່ວນບຸນກຸສົນ ເຂົາທັງສອງໄດ້ປາຖະໜາວ່າ ດ້ວຍຜົນບຸນການໃຫ້ທານນີ້ຂໍໃຫ້ ຂ້າພະເຈົ້າເກີດໃນພົບຊາດໃດໆຂຶ້ນ ຊື່ວ່າຄວາມຍາກຈົນເຂັນໃຈ ໄຮ້ຊັບສິນເໝືອນດັ່ງໃນຊາດນີ້ ຂໍຢ່າໃຫ້ມີແກ່ຂ້າພະເຈົ້າເລີຍ ຂໍໃຫ້ຂ້າພະເຈົ້າ ເປັນຜູ້ມັ່ງມີ ສົມບູນໄປດ້ວຍຊັບ ທັງ ເງິນ-ຄຳ ໃນປາລະພົບຊາດໜ້າດ້ວຍ ເຖີດ ດັ່ງນີ້. ຢູ່ຕໍ່ມາສາມີ ພັນລະຍາຄູ່ ນັ້ນກໍໄດ້ໝົດອາຍຸໄຂ ໄດ້ສິ້ນຊີວິດ ຈາກໂລກນີ້ໄປດ້ວຍອະນິສົງແຫ່ງ ສະຫລາກກະພັດຕາຫານ ຈິ່ງໄດ້ໄປ ເກີດເປັນເທບພະບຸດ ເທບພະທິດາ ໃນສະຫວັນຊັ້ນດາວະດຶງ ສະຫວີຍ ສົມບັດທິບ ຢູ່ໃນວິມານຄຳ ອັນບໍລິ ສຸດ-ຜຸດຜ່ອງງົດງາມຕະການຕາ ແລະ ພຽບພ້ອມໄປດ້ວຍນາງເທບ ພະອັກສອນ ອ້ອມລ້ອມເປັນບໍລິວານ ເຊິ່ງມີນາມວ່າ ສະຫລາກພັດຕະ ເທບພະບຸດ ເທບພະທິດາ. ການເວລາຜ່ານໄປ ໃນເມື່ອເທບພະບຸດເທບພະທິດາ ທັ້ງສອງໄດ້ໝົດບຸນຈາກ ສະຫວັນ ແລ້ວກໍໄດ້ລົງມາເກີດເປັນກະສັດໃນເມືອງພາລານະສີ ມີພະ ນາມວ່າ ພະເຈົ້າສັດທາດິດ ຕໍ່ມາກະ ສັດອົງນີ້ໄດ້ເບື່ອໜ່າຍທາງໂລກກໍ່ ໄດ້ສະເດັດອອກບັນພະຊາ (ບວດ) ຕໍ່ມາໄດ້ມໍລະພາບລົງ ກໍໄດ້ໄປຈຸຕິ ເກີດຢູ່ຊັ້ນພົມມະໂລກ ແລະ ຕໍ່ມາກໍ ໄດ້ເປັນພະສໍາມາສໍາພຸດທະເຈົ້າ ໂຄດຕະໂມເຮົານັ້ນເອງ. ນີ້ແມ່ນມູນເຫດຂອງການເຮັດບຸນຫໍ່ເຂົາສະຫລາກ. ເມື່ອເຖິງວັນຂຶ້ນ 14 ຄ່ຳເດືອນ 10 ຂອງທຸກໆປີ ພຸດທະສາສະນິກກະຊົນ ຈະກຽມອາຫານຄາວຫວານແລະ ໝາກພູ...ພໍເຖິງວັນ 15 ຄ່ຳເດືອນ 10 ຈະພາກັນເຮັດບຸນໃສ່ບາດຢູ່ວັດ ຕ່າງໆ ຊຶ່ງເຄື່ອງໄທຍະທານທີ່ພຸດ ທະສາສະນິກກະຊົນນຳເອົາໄປເຮັດ ບຸນ ຈະປະກອບມີ: ເຂົ້າໜ້ຽວ, ຊີ້ນ ປາ, ຊີ້ນໄກ່, ໝູ ແລະ ໃສ່ລົງໄປໃນ ກວາຍສະຫລາກ ແນວລະໜ້ອຍ ຖືວ່າເປັນອາຫານຄາວ. ອາຫານຫວານ ກໍຈະມີໝາກໄມ້ , ໝາກແຕງ , ໝາກຫຸ່ງ , ໝາກໂມ... ແລະ ຂອງຫວານອື່ນໆ. ຫລັງຈານ ນັ້ນ ໄດ້ນຳອາຫານທີ່ກຽມໄວ້ ຫໍ່ ເປັນຄູ່ໆ ນຳມາຜູກກັນເປັນພວງ ແລ້ວແຕ່ຈະໃສ່ຈັກຫໍ່ຕາມຄວາມ ເໝາະສົມ ແຕ່ສ່ວນຫລາຍຈະໃສ່ 10 ຄູ່ແລ້ວນຳໄປລ້ຽງ ຜີຕາແຮກ ທີ່ ນາຂອງຕົນເອງດ້ວຍ ໂດຍມີຄວາມເຊື່ອວ່າ ຈະເຮັດໃຫ້ຜີຕາແຮກພໍໃຈ ແລະ ເຮັດໃຫ້ຜີຮັກສາດູແລເຂົ້າກ້າໃນນາ ໃຫ້ມີຄວາມງອກງາມສົມບູນ ຕະຫລອດຈົນຂັບໄລ່ສັດຕູພຶດພັນຕ່າງເຊັ່ນ: ນົກ, ໜູ ,ປູນາ,... ບໍ່ ໃຫ້ມາທຳລາຍຕົ້ນເຂົ້າໃນນາ ເມື່ອ ນຳອາຫານມາເຖິງສາລາວັດທີ່ຈະ ເຮັດບຸນແລ້ວ ກໍ່ໄດ້ຈົກສະຫລາກ ຄົນ ໃດຖືກຊື່ພະອົງໃດ ກໍເອົາເຄື່ອງໄທ ຍະທານໄປຖວາຍອົງນັ້ນ. ຈາກນັ້ນ ພະສົງ-ສາມະເນນ ໄດ້ຮັບປັດໄຈໄທ ຍະທານຮຽບຮ້ອຍແລ້ວ ກໍອະນຸໂມ ທະນາບຸນ ແລະ ໃຫ້ສິນໃຫ້ພອນ ແຜ່ ເມດຕາບຸນກຸສົນທີ່ໄດ້ຖວາຍທານນັ້ນໃຫ້ ແມ່ອອກ-ພໍ່ອອກ ກໍ່ຢາດນ້ຳ ອຸທິດສ່ວນບຸນສ່ວນກຸສົນທີ່ຕົນເຮັດ ໄປໃຫ້ຍາດຕິພີ່ນ້ອງ ຜູ້ລ່ວງລັບໄປ ເປັນອັນຈົບພິທີ.

KPL