ປ້າຍບອກເຂດປ່າສະຫງວນແຫ່ງຊາດນ້ຳກະດິງ ເພື່ອເນັ້ນຢໍ້າໃຫ້ຊາວບ້ານຮູ້ວ່າເຂດແດນປ່າສະຫງວນເລີ່ມຕົ້ນຢູ່ຈຸດໃດ. 
ຮູບພາບໂດຍ: SDC/ວັນນະແສງ ອິນສານ

     ການປ່ຽນແປງດັ່ງກ່າວນີ້ ບໍ່ໄດ້ເກີດຂຶ້ນໃນຊົ່ວຂ້າມຄືນ ແຕ່ແມ່ນຜົນຂອງຄວາມພະຍາຍາມຫລາຍປີພາຍໃຕ້ໂຄງການ PIASVC ສະ ໜັບສະໜູນໂດຍປະເທດສະວິດເຊີແລນ, ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂດຍອົງການ Helvetas ແລະ ດໍາເນີນການຕໍ່ໃນຂັ້ນຊຸມຊົນຜ່ານສະມາຄົມ ເພື່ອພັດທະນາແມ່ຍິງ ແລະ ການສຶກສາກົດໝາຍ (ADWLE) ເຊິ່ງເປັນໜຶ່ງໃນສິບເອັດອົງການຈັດຕັ້ງທາງສັງຄົມໃນທົ່ວປະເທດທີ່ດໍາເນີນການພາຍໃຕ້ໂຄງການນີ້.
    ໂຄງການ PIASVC ໄດ້ຖືກອອກແບບມາເພື່ອຊ່ວຍປະຊາຊົນ 30.000 ຄົນໃນ 8 ແຂວງ, ເຊິ່ງຖ້ານັບສະເພາະເມືອງປາກກະດິງ ແມ່ນໄດ້ຕັ້ງເປົ້າວ່າ ຈະເຂົ້າຫາປະຊາຊົນ 6.000 ຄົນ ໃນ 12 ບ້ານ ໂດຍມີ ຄາດໝາຍວ່າ 4.100 ຄົນ ຈະຮັບ ຮູ້ສິດທີ່ດິນ ແລະ ຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດຢ່າງເລິກເຊິ່ງຂຶ້ນ. ຄວາມສໍາເລັດຂອງວຽກງານດັ່ງກ່າວ ແມ່ນຂຶ້ນກັບຜູ້ຕາງໜ້າຈາກທ້ອງຖິ່ນທີ່ມາມີສ່ວນຮ່ວມໃນໂຄງການ. ໜ່ວຍໄກ່ເກ່ຍ ແລະ ອາສາສະໝັກຂັ້ນບ້ານ 120 ຄົນ ຈາກເມືອງປາກກະດິງ ໄດ້ຮັບການຝຶກອົບຮົມ ເພື່ອມາດໍາເນີນກອງປະຊຸມເຜີຍແຜ່ຕໍ່ໃນຂັ້ນທ້ອງຖິ່ນແກ່ປະຊາຊົນ ໜຶ່ງໃນນັ້ນ ກໍ່ແມ່ນນາງ ທອງທິ ດວງດີ ອາສາສະໝັກບ້ານນໍ້າເດື່ອ. ເພິ່ນກ່າວວ່າ “ເມື່ອກ່ອນຂ້ອຍບໍ່ກ້າຮອດຈະຖືໄມ ແຕ່ໂຄງການໄດ້ຊ່ວຍໃຫ້ຂ້ອຍໝັ້ນໃຈທີ່ຈະດໍາເນີນກິດຈະກໍາ ແລະ ຄັ້ງນີ້ ແມ່ນຄັ້ງທີ່ສີ່ແລ້ວ, ຂ້ອຍຮູ້ສຶກພູມໃຈທີ່ໄດ້ຊ່ວຍປະຊາຊົນ ແລະ ບ້ານເຮົາ.”
    ຕອນນີ້ ເມືອງປາກກະດິງ ຖືວ່າມີຜູ້ຕາງໜ້າ 90 ກວ່າຄົນທີ່ສາມາດຊ່ວຍໃຫ້ຄໍາແນະນໍາພື້ນຖານທາງກົດໝາຍແກ່ຊຸມຊົນຂອງຕົນ. ນອກນີ້, ໜ່ວຍໄກ່ເກ່ຍຂອງບ້ານກໍ່ໄດ້ຮັບການພັດທະນາຢ່າງເຂັ້ມແຂງຜ່ານຝຶກອົບຮົມຫລາຍໆຮອບເຮັດໃຫ້ສະ ມາຊິກ 100 ກວ່າຄົນ, ໃນນັ້ນ ມີແມ່ຍິງ 30 ກວ່າຄົນ ສາມາດໄກ່ເກ່ຍຂໍ້ຂັດແຍ່ງຢູ່ຂັ້ນບ້ານໄດ້ຢ່າງໝັ້ນໃຈ. ທ່ານ ບຸນຫລາຍ ຄຳສຸກຖາວົງ ນາຍບ້ານນໍ້າເດື່ອ ກ່າວວ່າ: “ພວກເຮົາບໍ່ພຽງແຕ່ນຳພາເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ຍັງຮັບຟັງພ້ອມໄດ້ຮັບຄວາມໄວ້ວາງໃຈຈາກຊາວບ້ານ”. ເພິ່ນໄດ້ກ່າວຕື່ມວ່າ: “ປັດຈຸບັນປະຊາຊົນເຂົ້າໃຈການນຳໃຊ້ທີ່ດິນປະເພດຕ່າງໆຫລາຍຂຶ້ນ, ເຂົ້າໃຈການສືບທອດມູນ, ສິນສົມສ້າງ, ການໃຫ້ຜົວ-ເມຍອອກຊື່ໃບຕາດິນຮ່ວມກັນ, ຂໍ້ຂັດແຍ່ງພາຍໃນຄອບຄົວກໍ່ຫລຸດລົງອີກ, ການບຸກລຸກປ່າສະຫງວນກໍ່ບໍ່ມີແລ້ວເພາະຊາວບ້ານເຂົ້າໃຈບ່ອນໃດໄປໄດ້ ໄປບໍ່ໄດ້”.
    ການປ່ຽນແປງຂອງບ້ານນ້ຳເດື່ອບໍ່ໄດ້ເກີດຂຶ້ນຢ່າງໂດດດ່ຽວ ເພາະມັນເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງວິໄສທັດໄລຍະຍາວທີ່ໄດ້ຮັບການຊຸກຍູ້ສະໜັບສະໜູນຈາກສະວິດເຊີແລນ. ວິໄສທັດດັ່ງກ່າວ ເລັ່ງໃສ່ສ້າງຄວາມຮັບຮູ້ຂອງຊຸມຊົນ, ສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງທາງດ້ານກົດໝາຍ, ຊ່ວຍໃນການອອກໃບຕາດິນ, ການຄຸ້ມຄອງທີ່ດິນຢ່າງຍືນຍົງ ແລະ ການປະຕິຮູບນະໂຍບາຍໃຫ້ກ້າວໄປໃນທິດທາງດຽວກັນ.
ນອກຈາກໂຄງການ PIASVC ທີ່ສ້າງຄວາມຮັບຮູ້ ແລະ ຊ່ວຍແກ້ໄຂຂໍ້ຂັດແຍ່ງຂັ້ນບ້ານແລ້ວກໍ່ຍັງມີອີກຫລາຍໆໂຄງການທີ່ກໍາລັງຊ່ວຍສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງໃຫ້ລະບົບທີ່ດິນຂອງລາວເຮົາ. ບໍ່ວ່າຈະເປັນໂຄງການອອກໃບຕາດິນ ESLR, ໂຄງການ Land for Life (L4L) ທີ່ສຸມໃສ່ການຮັບປະກັນວ່າທີ່ດິນຖືກນຳໃຊ້ຢ່າງມີປະສິດທິພາບ ແລະ ມີຄວາມຮັບຜິດຊອບຕໍ່ກັບຊຸມຊົນ. ການຄຸ້ມຄອງດິນໃນຂັ້ນພາກພື້ນແມ່ນ້ຳຂອງໂຄງການ MRLG ແລະ ໂຄງການ LMDP ທີ່ຊ່ວຍຂະຫຍາຍຄວາມຊັດເຈນທາງດ້ານກົດໝາຍ ແລະ ການຄຸ້ມຄອງພື້ນທີ່ປ່າໄມ້.
    ເມື່ອເອົາມາລວມກັນແລ້ວຄວາມພະຍາຍາມເຫລົ່ານີ້ ສະທ້ອນໃຫ້ເຫັນເຖິງການຮ່ວມມືຂອງປະ ເທດສະວິດເຊີແລນ ທີ່ເຫັນວ່າທີ່ດິນບໍ່ພຽງແຕ່ເປັນບັນຫາທາງດ້ານກົດ ໝາຍແຕ່ຍັງເປັນພື້ນຖານສໍາລັບຄວາມສາມັກຄີທາງສັງຄົມ, ຄວາມສະເໝີພາບລະຫວ່າງບົດບາດຍິງ-ຊາຍ, ໂອກາດທາງດ້ານເສດຖະກິດ ແລະ ຄວາມທົນທານຕໍ່ສະພາບດິນຟ້າອາກາດ. ການສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງໃນການຄຸ້ມຄອງທີ່ດິນຕັ້ງແຕ່ຈາກລະດັບຄົວເຮືອນໄປເຖິງລະດັບຊາດ ແລະ ລະດັບພາກພື້ນແມ່ນໝາຍຄວາມວ່າ ເມື່ອມີໃຜຜູ້ໜຶ່ງຄືກັບແມ່ຕູ້  ບຸນທັນ ທີ່ມີຄວາມກ້າທີ່ຈະຜະເຊີນກັບບັນຫາຂັດແຍ້ງກ່ຽວກັບທີ່ດິນ ຫລື ຄື ນາງ ທອງທີ ທີ່ເລີ່ມດໍາເນີນກອງປະຊຸມ ແລະ ຊ່ວຍເຫລືອປະຊາຊົນ ພວກເຂົາທັງສອງກໍ່ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມໃນຂະບວນການຫັນປ່ຽນຂະໜາດໃຫຍ່ທີ່ແນໃສ່ເຮັດໃຫ້ລະບົບທີ່ດິນມີຄວາມຍຸຕິທຳ, ໂປ່ງໃສ ແລະ ມີຄວາມເປັນເອກະພາບຢ່າງແທ້ຈິງ. ດ້ວຍເຫດນີ້, ວຽກງານຂອງສະວິດເຊີແລນ ຈຶ່ງມີຄວາມສຳຄັນຫລາຍສຳລັບພາກພື້ນແຫ່ງນີ້ ເພື່ອຊ່ວຍຮັບປະກັນວ່າຄວາມກ້າວໜ້າຕ້ອງມາຄຽງຄູ່ກັບຄວາມຍືນຍົງ.
    ໃນຕອນທ້າຍຂອງກອງປະຊຸມ, ຢູ່ສູນຊຸມຊົນກໍ່ເລີ່ມມີສຽງລົມກັນຝົດສະໜັ່ນຫວັ່ນໄຫວ, ເດັກນ້ອຍເລີ່ມແລ່ນໄປມາ. ຂະນະທີ່ຊາວບ້ານກໍ່ພາກັນຢືນລົມກັນຢູ່ທາງປະຕູອອກ. ແມ່ຕູ້ ລູນ ໄດ້ຍິ້ມຂຶ້ນພ້ອມກັບເວົ້າວ່າ: ພວກເຮົາເປັນພຽງຊາວບ້ານທໍາມະດາທົ່ວໄປແຕ່ຕອນນີ້ ກໍ່ໄດ້ຄວາມຮູ້ໃໝ່ ແລະ ນັ້ນໝາຍຄວາມວ່າພວກເຮົາໄດ້ອອກມາຈາກຄວາມມືດ ແລະ ເລີ່ມມີແສງສະຫວ່າງຂຶ້ນມາແລ້ວ.

KPL