ຂປລ. ພິທີຍ່າງເພື່ອສຸຂະພາບ ສະເຫລີມສະຫລອງວັນກຳມະກອນສາກົນ ຄົບຮອບ 139 ປີ (1/5/1886-1/5/2025) ຈັດຂຶ້ນໃນວັນທີ 1 ພຶດສະພາ 2025 ຢູ່ສວນປະຕູໄຊ ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ໂດຍມີທ່ານ ສອນໄຊ ສີພັນດອນ ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ, ທ່ານ ສິນລະວົງ ຄຸດໄພທູນ ປະທານສູນກາງແນວລາວສ້າງຊາດ, ມີບັນດາລັດຖະມົນຕີ, ຮອງລັດຖະມົນຕີ, ປະທານ, ຮອງປະທານ ສະຫະພັນກໍາມະບານກະຊວງ, ອົງການ, ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ, ຜູ້ຕາງໜ້າຈາກອົງການຈັດຕັ້ງສາກົນປະຈໍາລາວ, ພະນັກງານ-ລັດຖະກອນ, ສະມາຊິກກໍາມະບານ, ກໍາມະກອນ, ຜູ້ອອກແຮງງານ ແລະ ມວນຊົນຊາວນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ເຂົ້າຮ່ວມ.

ໂອກາດດັ່ງກ່າວ, ທ່ານ ເລັດ ໄຊຍະພອນ ປະທານຄະນະບໍລິຫານງານ ສູນກາງສະຫະພັນກຳມະບານລາວ ໄດ້ຍົກໃຫ້ເຫັນ ປະຫວັດແຫ່ງການກໍາເນີດເຕີບໃຫຍ່ ຂອງວັນກໍາມະກອນສາກົນ ຄົບຮອບ 139 ປີ ເຊິ່ງ​ເປັນ​ວັນ​ທີ່​ມີ​ຄວາມ​ໝາຍ​ສຳຄັນ​ຍິ່ງ​ ສຳລັບຊົນ​ຊັ້ນ​ກຳມະກອນ ​ແລະ ຊາວ​ຜູ້ອອກ​ແຮງ​ງານ​ໃນ​ທົ່ວ​ໂລກ, ​ເປັນ​ວັນ​ທີ່​ຊົນ​ຊັ້ນ​ກຳມະກອນ​ ໄດ້​ເຕົ້າ​ໂຮມ ​ແລະ ສາມັກຄີກັນ ລຸກ​ຮືຂຶ້ນ​ຕໍ່ສູ້​ຕ້ານ​ການ​ກົດ​ຂີ່​ຂູດ​ຮີດ ເພື່ອ​ທວງ​ເອົາ​ສິດທິ​ພື້ນຖານຂອງ​ພົນລະ​ເມືອງ ​ແລະ ຜົນ​ປະ​ໂຫຍດ ອັນ​ຊອບ​ທຳ​ຂອງ​ຕົນ​ ຈາກ​ພວກ​ນາຍທຶນ. ໃນ​ທ້າຍ​ສະຕະວັດ​ທີ 18 ຫາ​ ຕົ້ນສະຕະວັດທີ 19 ມີ​ຫລາຍ​ປະ​ເທດໃນ​​ເອີຣົບ ​ແລະ ອາ​ເມ​ລິ​ກາໄດ້ສໍາ​ເລັດ​ການ​ໂຄ່ນ​ລົ້ມ​ ລະບອບ​ສັກດີນາ ​ແລະ ສ້າງ​ຕັ້ງ​ລະບອບນາຍ​ທຶນຂຶ້ນ​ແທນ. ບັນດາ​ປະ​ເທດ​ເຫລົ່າ​ນັ້ນ ຈຶ່ງ​ໄດ້ກ້າວ​ເຂົ້າ​ສູ່ການ​ຜະລິດ​ແບບ​ອຸດສາຫະກໍາ, ກໍ່ສ້າງ​ ​ແລະ ຂະຫຍາຍໂຮງ​ຈັກ, ​ໂຮງງານຂຶ້ນ​ຫລາຍ​ແຫ່ງ. ຈາກ​ນັ້ນ,​ຈໍ​ານວນກຳມະກອນ ​ແລະ ຊາວ​ຜູ້​ອອກ​ແຮງ​ງານ​ ກໍ​ໄດ້​ເຕີບ​ໃຫຍ່ຂະຫຍາຍ​ຕົວໄປ​ຄຽງ​ຄູ່​ກັບ​ການ​ຜະລິດ​ໃນ​ສັງຄົມ. ຢູ່​ພາຍ​ໃຕ້ການ​ປົກຄອງ ​ຂອງ​ພວກ​ນາຍທຶນ ຊົນ​ຊັ້ນ​ກໍາມະກອນ ຖືກ​ກົດ​ຂີ່​ຂູດ​ຮີດຢ່າງ​ໜັກໜ່ວງ, ຊີວິດ​ການ​ເປັນ​ຢູ່​ ​ນັບ​ມື້​ນັບທຸກ​ຍາກ, ລຳບາກ. ພວກ​ນາຍທຶນ​ ໄດ້​ບັງຄັບ​ໃຫ້​ກຳມະກອນ​ອອກແຮງ​ງານ​ 14 ຫາ 15 ຊົ່ວ​ໂມງ​ຕໍ່​ມື້ ​ແຕ່​​ໄດ້ຄ່າ​ແຮງ​ງານ​ຕໍ່າ​. ​​ ຍ້ອນສາ​ເຫດ​ດັ່ງກ່າວ ຈຶ່ງ​ມີ​ຫລາຍ​ຂະ​ບວນການ​ຂອງ​ກຳມະກອນລຸກ​ຂຶ້ນຕໍ່ສູ້ເຊັ່ນ: ຂະ​ບວນການ​ຕໍ່ສູ້ລຸກ​ຮືຂຶ້ນ ​ຂອງ​ກຳມະກອນເກີດຂຶ້ນ ຄັ້ງ​ທຳ​ອິດແມ່ນຢູ່ ປະ​ເທດອັງກິດ ​ ໃນ​ປີ 1764 ເພື່ອປົກປ້ອງເອົາສິດ ແລະ ຜົນປະໂຫຍດອັນຊອບ ທໍາມາສູ່ຕົນເອງ, ຊົນຊັ້ນກໍາມະກອນຈຶ່ງໄດ້ຈັດຕັ້ງ “ ອົງການກໍາມະບານ “ ເປັນຕົວແທນຂອງຕົນຂຶ້ນ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ຂະບວນການຕໍ່ສູ້ຂອງຊົນຊັ້ນກໍາມະກອນ, ຊາວຜູ້ອອກແຮງງານ ນັບມື້ມີການຂະຫຍາຍຕົວ ຢ່າງບໍ່ຢຸດຢັ້ງ, ​​ໃນປີ 1830 ຊຶ່ງ​ເປັນ​ຂະ​ບວນການ​ຕໍ່ສູ້​ ທີ່​ກວ້າງຂວາງ​ທົ່ວ​ປະ​ເທດ ຂອງ​ຊົນ​ຊັ້ນ​ກຳມະກອນ. ຕໍ່ມາຂະ​ບວນການ​ລຸກ​ຮືຂຶ້ນ​ຂອງກຳມະກອນ​ ຢູ່ ປະ​ເທດ​ຝຣັ່ງ ເມືອງ ລີ​ອົງ, ໃນປີ 1831​ ​ໃນ​ເບື້ອງຕົ້ນຂະ​ບວນປະ​ທ້ວງ​ແບບ​ສັນຕິ​ ຮຽກ​ຮ້ອງ​ໃຫ້​ເຈົ້າ​ຂອງ​ໂຮ​ງຈັກ, ​ໂຮງງານ ​ເພີ່ມ​ເງິນ​ເດືອນ, ປັບປຸງ​ເງື່ອນ​ໄຂ​ສະຖານ​ທີ​ເຮັດ​ວຽກ ​ແຕ່​ຖືກ​ຊົນ​ຊັ້ນ​ນາຍທຶນ​ປາບ​ປາມ ​ດ້ວຍການ​ໃຊ້​ປືນ​ຍິງ​ໃສ່ມວນຊົນ. ​ຕໍ່​ເຫດການ​ດັ່ງກ່າວ, ​ກຳມະກອນ​ຈຶ່ງ​ຕ້ອງຈັບ​ປືນ​ລຸກ​ຂຶ້ນ​ຕ້ານ​ຄືນ ​ແລະ ຢຶດ​ໄດ້​ຕົວ​ເມືອງ​ເປັນ​ເວລາ​ສາມ​ວັນ. ​ຕໍ່​ມາ​ຂະ​ບວນການ​ດັ່ງກ່າວ​ ໄດ້​ຖືກ​ສະຫລາຍຕົວ ​ຍ້ອນພວກ​ນາຍທຶນ​ປາບ​ປາມ ຢ່າງ​ຮຸນ​ແຮງ. ໃນເດືອນ ພະຈິກ ປີ 1884 ຢູ່ເມືອງຫລວງ ຊີກາໂກ້ ຂອງ ປະເທດສະຫະລັດອາເມລິກາ ຊົນ​ຊັ້ນ​ກຳມະກອນ ໄດ້​ມີ​ການ​ຕໍ່ສູ້ກັບພວກນາຍທຶນຢ່າງຮຸນແຮງ ເພື່ອທວງໃຫ້ມີການເພີ່ມເງິນເດືອນ, ຫລຸດຜ່ອນຊົ່ວໂມງເຮັດວຽກ, ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ກໍາມະກອນ ແລະ ຊາວຜູ້ອອກແຮງງານ ລຸກ​ຂຶ້ນຕໍ່ສູ້ທວງເອົາ ສິດຂອງຕົນ. ຂະບວນ​ກຳມະກອນ​ ຢູ່ປະ​ເທດເຢຍລະ​ມັນ ​ໃນປີ 1884 ໄດ້ມີການລຸກຮືຂຶ້ນ ໃນ​ຂະ​ບວນການປະ​ທ້ວງ ຂອງກຳມະກອນ​ຕໍ່າ​ແຜ່ນ ເຮັດໃຫ້​ມີ​ຫລາຍ​ຄົນ​ຖືກ​ຈັບ. ​​ຕໍ່​ຂະ​ບວນການ​ດັ່ງກ່າວ ​​ໄດ້​ເປັນເຫດການ​ທາງ​ດ້ານ​ປະ​ຫວັດສາດ ​ທີ່​ຍິ່ງ​ໃຫຍ່​ຂອງ​ຂະ​ບວນການ​ກຳມະກອນ ​ປະ​ເທດເຢຍລະ​ມັນ ​ແລະ ສົ່ງຜົນ​ກະທົບ​ຕໍ່​ຂະບ​ວນການ​ຕໍ່ສູ້ ​ຂອງ​ກໍາມະກອນ ​ຢູ່​ບັນດາ​ປະ​ເທດ​ ເອີຣົບ ​ແລະ ອາ​​ເມ​ລິ​ກາ​ ໃນ​ສັດຕະວັດ ​ທີ 19.

ມາ​ຮອດ​ວັນ​ທີ 1 ພຶດສະພາ 1886 ​ໄດ້ມີເຫດການ ​ທີ່​ມີ​ຄວາມ​ໝາຍ​ທາງ​ດ້ານ​ປະ​ຫວັດສາດ​ຂອງ​ຂະ​ບວນການ​ກຳມະກອນ​ ປະ​ເທດອາ​ເມ​ລິ​ກາ ແມ່ນ​ການ​ເດີນ​ປະ​ທ້ວງ​ໃຫຍ່ທີ່​ສຸດ. ຂະ​ບວນການ​ດັ່ງກ່າວ​, ໄດ້​ຮຽກ​ຮ້ອງ​ເອົາ​ສິດທິ​ໃນ​ການ​ອອກ​ແຮງ​ງານ​ ມື້ໜຶ່ງ 8 ຊົ່ວ​ໂມງ ​(8ຊົ່ວ​ໂມງ​ເຮັ​ດ ວຽກ, 8 ຊົ່ວ​ໂມງ​​ພັກ​ຜ່ອນ, 8 ຊົ່ວ​ໂມງ​ໃຫ້​ໄດ້​ມີ​ໂອກາດ​ໄດ້​ຮໍ່າຮຽນ​​). ໃນມື້ນັ້ນໄດ້ມີກໍາມະກອນພາກັນນັດຢຸດງານ ເຖິງ 5.000 ແຫ່ງ ໃນຕົວເມືອງໃຫຍ່ຂອງປະເທດສະຫະລັດອາເມລິກາ ເຊັ່ນ: ນິວຢອກ, ບານຕີມໍ, ວໍຊິງຕັນ, ແລະ ອື່ນໆ, ໄດ້​ດຶງ​ດູດ​ກຳມະກອນ ​ຈຳນວນ 340.000 ພັນ​ຄົນ​ ພ້ອມກັນ​ແຫ່ປະ​ທ້ວງ​ຕາມ​ເສັ້ນທາງ, ພາຍໃຕ້ການນໍາພາຂອງສະຫະພັນແຮງງານອາເມລິກາ ເຖິງ​ວ່າ ການ​ປະ​ທ້ວງ​ຈະ​ຖືກ​ປາບ​ປາມ, ກຳມະກອນ​ຖືກ​ລົ້ມ​ຕາຍ, ຖືກ​ບາດ​ເຈັບ, ​ແຕ່​ສຸດ​ທ້າຍ​ຂະ​ບວນການ​ດັ່ງກ່າວ ​ກໍ​ໄດ້​ຮັບ​ໄຊຊະນະ ຢູ່​ບ່ອນວ່າ: ​ໄດ້​ມີ​ກຳມະກອນ ຈຳນວນ 182.000 ຄົນ ​ໄດ້​ເຮັດ​ວຽກ ມື້ໜຶ່ງ 8 ຊົ່ວ​ໂມງ ຫລາຍກວ່າ​ໝູ່​ແມ່ນ ​ກຳມະກອນ​ໃນ​ຂະ​ແໜງ​ກໍ່ສ້າງ. ຈາກຂະ​ບວນການຕໍ່​ສູ້​ດັ່ງກ່າວ, ໃນກອງ​ປະຊຸມ​ໃຫຍ່​ພັກ​ຄອມ​ມູນິດ​ສາກົນ ຄັ້ງທີ 2 ​ທີ່ຈັດ​ຂຶ້ນ​ຢູ່ນະຄອນຫລວງປາຣີ, ປະ​ເທດ​ຝຣັ່ງ​​ ໃນ​ວັນ​ທີ 14 ພຶດສະພາ ປີ 1889 ຈຶ່ງ​ໄດ້​ຮັບຮອງເອົາ ວັນທີ 1 ພຶດສະພາ 1886 ເປັນວັນກໍາມະກອນສາກົນ ຈົນ​ມາ​ເຖິງ​ປັດຈຸບັນ​ນີ້.

ນັບ​ແຕ່​ນັ້ນ​ມາ, ວັນ​ທີ 1 ພຶດສະພາ​ ໄດ້​ກາຍ​ເປັນ​ວັນ​ບຸນ​ໃຫຍ່ ​ທີ່​ມີ​ຄວາມ​ໝາຍ​ສຳຄັນຢ່າງ​ຍິ່ງ​ຂອງ​ຊົນ​ຊັ້ນກຳມະກອນ ​ແລະ ຊາວ​ຜູ້​ອອກ​ແຮງ​ງານ​ໃນ​ທົ່ວ​ໂລກ, ​ເປັນ​ວັນ​ບຸນ​ມະຫາ​ສາມັກຄີ ທີ່​ຊົນ​ຊັ້ນ​ກຳມະກອນ​ ທີ່ໄດ້​ສະ​ແດງ​ພະລັງ​ແຮງ ທີ່​ເຂັ້ມ​ແຂງຂອງ​ຕົນ ​ແລະ ມີ​ການສະ​ເຫລີ​ມສະຫລອງ​ຢ່າງ​ຄຶກຄື້ນ ​ໃນ​ແຕ່ລະ​ປີ ຢູ່ຫລາຍປະ​ເທດ ທົ່ວ​ໂລກ.

ໂອກາດນີ້, ທ່ານ ເລັດ ໄຊຍະພອນ ຍັງໄດ້ ຕາງໜ້າຄະນະບໍລິຫານງານ ສູນກາງສະຫະພັນກຳມະບານລາວ ຮຽກຮ້ອງມາຍັງການຈັດຕັ້ງ ພັກ-ລັດ, ການຈັດ​ຕັ້ງກໍາມະບານແຕ່ລະຂັ້ນ, ຫົວໜ່ວຍ​ແຮງ​ງານ ​ແລະ ສັງຄົມ ຈົ່ງ​ເພີ່ມທະວີ​ຄວາມ​ຮັບຜິດຊອບ​ຂອງ​ຕົນ ຕໍ່​ກັບ​ການ​ສຶກສາ​ອົບຮົມ, ຊ່ວຍ​ເຫລືອ, ກໍ່ສ້າງ ​ແລະ ພັດທະນາ​ຊົນ​ຊັ້ນ​ກໍາມະກອນ​ລາວ​, ຜູ້ອອກ​ແຮງ​ງານ​ລາວ ໃຫ້​​ເຕີບ​ໃຫຍ່​ເຂັ້ມ​ແຂງ ທາງ​ດ້ານ​ປະລິມານ ​ແລະ ຄຸນ​ນະພາ​ບ ສົມ​ຄູ່​ກັບ​ຄວາມ​ຮຽກຮ້ອງ​ຕ້ອງການ​​ ໃນ​ການ​​ເຊື່ອມ​ໂຍງ​ເຂົ້າ​ກັບ​ສາກົນ​​ໃນໄລຍະ​ໃໝ່, ​ພ້ອມ​ກັນ​ ເຫັນຄຸນຄ່າຂອງ​ແຮງ​ງານກໍາມະກອນ, ຜູ້​ອອກ​ແຮງ​ງານ​ລາວ ​ແລະ ປົກ​ປ້ອງ​ສິດ ຜົນປະ​ໂຫຍ​ດອັນ​ຊອບ​ທໍາ ຂອງ​ເຂົາ​ເຈົ້າ ດ້ວຍ​ການ​ໃຫ້​ກຽດ​ສັກ​ສີ, ຄວາມ​ສະ​ເໜີ​ພາບ, ລາຍ​ຮັບ​ທີ່​ເປັນ​ທຳ​ ແລະ ການ​ອອກ​ແຮງ​ງານ​ທີ່​ປອດ​ໄພ​​. ຮຽກຮ້ອງ​ມາ​ຍັງ​ກໍາມະກອນ​ ​ແລະ ຜູ້​ອອກ​ແຮງ​ງານລາວ ຈົ່ງ​ສາມັກຄີ​, ປຸ້ມລຸມກັນ ສືບ​ຕໍ່ຝຶກ​ຝົນ​ຫລໍ່​ຫລອມຕົນ​ເອງ​​ ໃຫ້​ກາຍ​ເປັນ​ກຳ​ລັງແຮງ​ງານ​ທີ່​ມີ​ລະບຽບ​ວິ​ໄນ​ໃນ​ການ​ອອກ​ແຮງ​ງານ, ເສີມ​ຂະຫຍາຍ​ຄຸນ​ລັກ​ສະນະອັນ​ດີ​ເລີດ, ທາດ​ແທ້, ມູນ​ເຊື້ອອັນ​ດີງາມ​ ຂອງ​ຊົນ​ຊັ້ນ​ກໍາມະກອນ​ລາວ ແລະ ກາຍ​ເປັນ​ກໍາລັງ​ຫລັກ​ແຫລ່ງ ​ໃນຂະ​ບວນການ​​ສ້າງສາ ພັດທະນາ​​​ເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ຂອງປະ​ເທດ​ຊາດ.

ຂ່າວ: ທະນູທອງ

ພາບ: ອ່າຍຄຳ

KPL