*ຊົນເຜົ່າລື້ ຫລື ໄຕລື້ ແມ່ນຊົນເຜົ່າໜຶ່ງໃນ 50 ຊົນເຜົ່າ ແລະ ແມ່ນໜ່ຶງໃນ 8 ຊົນເຜ່ົາທ່ີໃຊ້ພາສາລາວ-ໄຕ ທີ່ມີຮີດຄອງປະເພນີທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະຕົວ, ມີຂະນົບທໍານຽມ ແລະ ແບບແຜນການດໍາລົງຊີວິດທີ່ໃກ້ຄຽງກັບຊົນເຜົ່າລາວຫລາຍ. ແຕ່ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມຊົນເຜົ່າລື້ຖືວ່າ ແມ່ນຊົນເຜ່ົາໜ່ຶງທ່ີມີຮາກຖານຄວາມເຊື່ອ ແລະ ຮີດຄອງປະເພນີທີ່ແໜ້ນໜາ ຊຶ່ງສ່ວນຫລາຍແມ່ນຕິດພັນກັບສາສະໜາພຸດເປັນຕົ້ນຕໍ.

     ຊົນເຜົ່າລື້ ເປັນຊົນເຜົ່າໜຶ່ງທີ່ອາໄສຢູ່ທາງພາກເໜືອຂອງປະເທດລາວ ເຄີຍມີອານາຈັກເຂັ້ມແຂງໃນອາດີດ ແລະ ເຄີຍສ້າງອານາເຂດທີ່ເປັນປຶກແຜ່ນແໜ້ນໜາ ມີພາສາ ແລະ ຮີດຄອງປະເພນີທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະຂອງຕົນເອງ. ເວົ້າກັນວ່າບັນພະບູລຸດຂອງຊົນເຜົ່າລື້ມາຈາກສິບສອງພັນນາ ທີ່ໄດ້ຍ້າຍມາຢູ່ປະເທດລາວຕາມລຳແມ່ນ້ຳຂອງ ແລະ ສາຂາຂອງມັນໄດ້ປະມານ 600 ກວ່າປີມາແລ້ວ. ຊົນເຜົາລື້ ຍັງມີຮີດ 12 ຂອງຊົນເຜົ່າ ທີ່ມີລັກສະນະແຕກຕ່າງໄປຈາກຮີດ 12 ຂອງລາວ ທັງທາງດ້ານຊື່ຂອງບຸນ ແລະ ພິທີກໍາກໍແຕກຕ່າງກັນໄປ. ການນັບເດືອນຂອງຊົນເຜົ່າລື້ຈະນັບໄປກ່ອນໜ້າເດືອນລາວໜຶ່ງເດືອນໝາຍຄວາມວ່າ ຫາກເດືອນລາວແມ່ນເດືອນສີ່ ກໍຈະເປັນເດືອນຫ້າ ສໍາລັບຊົນເຜົ່າລື້ ຊຶ່ງກໍມີຊື່ການເຮັດບຸນໃນ 12 ເດືອນດັ່ງນີ້.

1,ເດືອນຈຽງ ບຸນກອງຫລົວ(ກອງໂຫລ)

2,ເດືອນຍີ່ ບຸນເຂົ້າລົ້ນບາດ

3,ເດືອນ 3 ບຸນເຂົ້າໃສ່ເລົ້າ(ສູ່ຂວັນເຂົ້າ)

4,ເດືອນ 4 ບຸນທານທຳຫລວງ5,ເດືອນ(ບຸນພະເວດ)

5 ບຸນທານກາງບ້ານ,ບຸນຂຶ້ນທາດ

6,ເດືອນ 6 ບຸນປີໃໝ່

7,ເດືອນ 7 ບຸນບວດພະ

8,ເດືອນ 8 ບຸນລ້ຽງຜີຕາແຮກ9,

ເດືອນ 9 ບຸນເຂົ້າພັນສາ

10,ເດືອນ 10 ບຸນເຂົ້າສະຫລາກ

11,ເດືອນ 11 ບຸນເຂົ້າສະຫລາກ

12,ເດືອນ 12 ບຸນອອກພັນສາ

    ສຳລັບບຸນກອງຫລົວ ແມ່ນບຸນປະເພນີປະຈໍາເດືອນໜຶ່ງຂອງຊົນເຜົ່າລື້ ທີ່ຍັງຄົງໄດ້ຮັບການປະຕິບັດສືບທອດກັນມາຈົນເຖິງປັດຈຸບັນນີ້. ຄໍາວ່າຫລົວ ໝາຍເຖິງຟືນ ຫລື ໄມ້ ທີ່ຈະນໍາມາເຮັດຟືນ. ຈຸດປະສົງຂອງການເຮັດບຸນກອງຫລົວ ເພື່ອເປັນການເສຍເຄາະເສຍເຂັນ; ເນື່ອງຈາກຈະກ້າວເຂົ້າສູ່ປີໃໝ່ຟ້າໃໝ່ແລ້ວຂໍໃຫ້ເຄາະເຂັນເວນຮ້າຍສັບພະທຸກ, ສັບພະໂສກສັບພະໂລກ, ສັບພະໄພທັງມວນ ໃຫ້ຕົກໄປນໍາໄຟໄຫລໄປນໍານ້ໍາ,  ຕົກໄປນຳປີເກົ່າລ່ວງໄປນຳປີຫລັງຕາມຄວາມເຊື່ອທີ່ໄດ້ຮັບການສືບທອດມາຍາວນານ.

    ວິທີເຮັດບຸນກອງຫລົວພໍເຖິງມ້ືທີ່ທາງຄະນະບ້ານຕົກລົງກັນແລ້ວ ທຸກຄົນກໍຈະໄປຊອກຫາຕັດໄມ້ໃຫຍ່ ພໍຂະໜາດທີ່ຈະສາມາດຂຽນໜັງສືໃສ່ໄດ້. ຫລັງຈາກນັ້ນ, ກໍນໍາໄມ້ນັ້ນມາຂຽນຊື່ນາມສະກຸນ ແລະ ຄໍາປາຖະໜາຂອງຕົນໃສ່ໄມ້ນັ້ນ ຕ້ອງມີຄວາມຍາວຄ່າວາຂອງເຈົ້າຂອງ. ນອກຈາກນັ້ນ, ໄມ້ໜຶ່ງລໍາຍັງເປັນຕົວແທນຂອງຄົນຄົນໜຶ່ງ ໝາຍຄວາມວ່າເມື່ອຄອບຄົວມີເທົ່າໃດ ຄົນກໍຕ້ອງຕັດໄມ້ເທົ່ານັ້ນລໍາ. ບໍ່ພຽງແຕ່ເທົ່ານັ້ນ, ໄມ້ຍັງເປັນຕົວແທນຂອງວັດຖຸສິ່ງຂອງ ແລະ ສັດສາວາສິ່ງອີກດ້ວຍ ໝາຍຄວາມວ່ານອກຈາກຈະເປັນການເສຍເຄາະແກ່ຄົນແລ້ວ ບຸກຄົນໃດຢາກເສຍເຄາະໃຫ້ສັດລ້ຽງຂອງຕົນເອງ ຫລື ວັດຖຸສິ່ງຂອງກໍສາມາດຕັດໄມ້ຕາມຈໍານວນທີ່ຕ້ອງການ.

   ຈາກນັ້ນນໍາໄປຂຽນອາດຈະຂຽນເອງເປັນອັກສອນລາວ ຫລື ຈະຫາຜູ້ທີ່ຂຽນອັກສອນທໍາໄດ້ກໍຍິ່ງດີໂດຍມີຄວາມເວ້ົາດ່ັງນ້ີ: “ປັນຈະມັງ ອະກຸສະລັງ ອະຕະປາປັງ ສະປະປາປັງ ວິນາສັນ ຕຸເອວັງໂຫນຕຸ, ໝາຍມີຊື່ວ່າ (ອອກຊື່ນາມສະກຸນເຈົ້າຂອງ) ຈິປູຊາ ຫື້ຫາຍພະຍາທິໂລກາທັງຫລາຍຕ່າງໆ ອົມສະວະຫະສິວິ”. ພໍເຖິງມື້ບຸນໃນຕອນເຊົ້າປະຊາຊົນຈະພ້ອມກັນເຂົ້າໄປວັດ ເພື່ອຕັກບາດຢາດນໍ້າຖວາຍທານ. ພໍຕົກແລງຈະມີຂະບວນແຫ່ໄມ້ດັ່ງກ່າວນັ້ນ ໄປກອງກັນໄວ້ເປັນກອງສີ່ຫລ່ຽມໂດຍການຕັ້ງເສົາຫລັກໄວ້ສີ່ເສົາເປັນສີ່ຫລ່ຽມ ແລ້ວຈຶ່ງນໍາໄມ້ນັ້ນໄປກອງກັນໄວ້. ຈາກນັ້ນ, ພະສົງຈະມີການສູດມຸງຄຸນ ແລະ ເສຍເຄາະ ແລ້ວຈຶ່ງພາກັນຈູດກອງຫລົວທີ່ກອງໄວ້ນັ້ນກໍເປັນອັນວ່າຈົບພິທີ.

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ໄໝຄຳຍ້ອມສິນ

KPL