glu ,0tspkp,tsklk,a d7u mq j ;x;'-q oma '-kf rkp.8h dkooerk0v'ra d ແຫລ່ງຂ່າວ: ໜັງສືພິມເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ xtgmf]k; 6 21/08/2025 glf4tdy f{la '7q , -u ;y f{;a fmtotme [5 os+ g0Q kxtfa [fy o wfh 9a [g'y o 1, 8 ra o]h kodu [8+ xu ph vox6 d\kd]y o9uj ບຸນຫໍ່ເຂົ້າປະດັບດິນເປັນບຸນ ປະເພນີໜຶ່ງໃນຮີດສີບສອງ ຈັດຂຶ້ນ ໃນມື້ແຮມ 14 ຄໍ່າເດືອນ 9 ລາວ ຂອງທຸກໆປີ ຫລື ເອີ້ນວ່າບຸນເດືອນ ເກົ້າ ຊຶ່ງປີນີ້ກົງກັບວັນທີ 23 ສິງ ຫາ 2025. ບຸນຫໍ່ເຂົ້າປະດັບດິນ ເປັນບຸນເຮັດເພື່ອອຸທິດສ່ວນບຸນ ໝາກເຜັດ...ພ້ອມຄໍາໝາກຄໍາພູ, ຢາສູບທີ່ຫໍ່ດ້ວຍໃບຕອງ ຫລື ເຈ້ຍກໍ່ ໄດ້. ສາມາດແຍກຫໍ່ອາຫານຫວານ ຄາວມັນ, ຄໍາພູຢາສູບເປັນແຕ່ລະຫໍ່ ບໍ່ໃຫ້ປົນກັນ ຫລື ເອົາແນວລະໜ້ອຍ ຄົບເຍືອງໃນໃນຫໍ່ດຽວກັນກະໄດ້. ຜູ້ເຖົ້າຜູ້ແກ່ເຄີຍເວົ້າວ່າ: ປາງບຸນ ໃຫຍ່ຂອງຊາວບຸນລາວມີ 2 ມື້ຄື: ບຸນຫໍ່ເຂົ້າປະດັບດິນ ແລະ ບຸນຫໍ່ເຂົ້າ ສາກ (ເຂົ້າສະຫລາກ) ເພາະເປັນ ມື້ທີ່ເຊື່ອກັນວ່າ: ປະຕູນະລົກຈະ ເປີດອອກໃຫ້ພວກຜີໄດ້ອອກມາຮັບ ເຂົ້າປາອາຫານ, ເຂົ້າຕົ້ມເຂົ້າໜົມທີ່ ຍາດຕິພີ່ນ້ອງເອົາມາຢາຍໃຫ້. ພໍຮອດຕອນເຊົ້າມືດເວລາປະ ມານ 3-5 ໂມງຂອງມື້ແຮມ 14 ຄໍ່າ ເດືອນ 9 ກໍນໍາເອົາຫໍ່ເຂົ້າເຫລົ່ານັ້ນ ໄປຢາຍໄວ້ກ້ອງຕົ້ນໄມ້, ຫ້ອຍຕາມ ງ່າໄມ້, ຕາມບໍລິເວນກໍາແພງວັດ ຫລື ຕາມພື້ນດິນສີ່ແຈບ້ານພ້ອມກັບ ໄຕ້ທູບທຽນ ແລະ ບອກເລົ່າພວກ ຍາດຕິພີ່ນ້ອງທີ່ໄດ້ລ່ວງລັບໄປແລ້ວ ຫລື ພວກຜີເຜດ ໃຫ້ມາຮັບຈັບເອົາ ສິ່ງຂອງ ແລະ ຜົນບຸນດ້ວຍ. ຈາກ ນັ້ນກໍກັບເມື່ອເຮືອນໃຜເຮືອນລາວ ເພື່ອກຽມໜຶ້ງເຂົ້າ ແລະ ອາຫານ ຄາວຫວານ ອີກຊຸດໜຶ່ງໄປຕັກບາດ ຖວາຍສັງກະທານແດ່ພະສົງສາມະ ເນນ ຢູ່ວັດວາອາຮາມໃນຕອນເຊົ້າ ແຕ່ 7 ໂມງເປັນຕົ້ນໄປ. ສ່ວນກຸສົນໃຫ້ຍາດຕິພີ່ນ້ອງ, ເພື່ອນ ມິດສະຫາຍ ພໍ່ແມ່ທີ່ໄດ້ລ່ວງລັບໄປ ແລ້ວນັ້ນ. ໃນມື້ແຮມ 13 ຄໍ່າເດືອນ 9 ກ່ອນຈະຮອດມື້ຫໍ່ເຂົ້າປະດັບດິນ, ຊາວບ້ານຈະກຽມເຄື່ອງເປັນຕົ້ນ: ຫໍ່ເຂົ້າໜົມ, ອາຫານຄາວຫວານ ໄດ້ແກ່ ປາ, ຊີ້ນແຫ້ງ, ເຜືອກມັນ, ນໍ້າອ້ອຍນໍ້າຕານ, ແປ້ງນົວ, ເກືອ, ພາບປະກອບ ພາບປະກອບ ພາບປະກອບ ພາບປະກອບ ເໜືອ ໄດ້ພິສູດໃຫ້ເຫັນວ່າການເຮັດ ກະສິກໍາບໍ່ສະເພາະແຕ່ເພື່ອຄວາມຢູ່ ລອດ ແຕ່ຍັງເປັນແຫລ່ງຄວາມໝັ້ນ ຄົງ, ຄວາມພາກພູມໃຈ ແລະ ການ ເພີ່ມໂອກາດທາງດ້ານເສດຖະກິດ ໃຫ້ກັບຄອບຄົວຕົວເອງກວ່າ 1,8 ພັນລ້ານກີບຕໍ່ປີ. ນາງ ມີມີ່ ພົມມະລີ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ຄອບຄົວມີມີ່ ເລີ່ມເຮັດສວນໝາກ ໄມ້ຊື່ວ່າ: ສວນຄໍາເພັດ (ຊື່ຂອງພໍ່) ໃນປີ 2000 ໂດຍລາວໄດ້ຮັບແຮງ ບັນດານໃຈຈາກການໄປຫລີ້ນປະ ເທດເພື່ອນບ້ານກັບພໍ່ ແລະ ເຫັນ ໝາກໄມ້ຫລາຍຊະນິດແລະ ປະເທດ ລາວນໍາເຂົ້າໝາກໄມ້ຈາກປະເທດ ເພ່ືອນບ້ານຫລາຍ ຈຶ່ງຕັດສິນໃຈນໍາ ແນວພັນໝາກໄມ້ມາປູກເຊັ່ນ: ໝາກກ້ຽງໃຫຍ່ (ສົ້ມໂອ), ເງາະ, ສີດາ, ໝາກຕ້ອງ ແລະ ອື່ນໆ. ໃນປີ 2005 ໄດ້ເລີ່ມຂາຍໝາກໄມ້ ແຕ່ຍັງບໍ່ທັນໄດ້ຂາຍດີເທົ່າທີ່ຄວນ ເຖິງແມ່ນວ່າໄລຍະທໍາອິດອາດຈະ ຂາດທຶນ ແຕ່ກໍບໍ່ເຄີຍທໍ້ຖອຍ ເພາະ ເຊື່ອໝັ້ນໃນຕະຫລາດໂດຍໄດ້ຂາຍ ໝາກໄມ້ຢູ່ໜ້າເຮືອນກ່ອນ ເວລາ ຜ່ານໄປ 2-3 ປີ ການຂາຍກໍເລີ່ມດີ ຂຶ້ນ ຈົນເຖິງປັດຈຸບັນນີ້ກໍໄດ້ມີການ ຂະຫຍາຍຕາໜ່າງການຂາຍໝາກ ໄມ້ສູ່ທ້ອງຕະຫລາດທັງພາຍໃນ ແຂວງ, ຕ່າງແຂວງ ແລະ ຕ່າງປະ ເທດ. ປັດຈຸບັນ ສວນຄໍາເພັດ ມີ ແນວພັນໝາກໄມ້ 25 ຊະນິດ ແລະ ປີ 2024 ຜ່ານມາ ສວນດັ່ງກ່າວ ໄດ້ສ້າງລາຍຮັບເຖິງ 1,8 ພັນລ້ານ ກວ່າກີບ. ນາງ ມີມີ່ ເວົ້າຕື່ມວ່າ: ສໍາລັບໃນ ປັດຈຸບັນການປູກ°ັງ-ລ້ຽງ ສັດແມ່ນມີການຂະຫຍາຍໂຕຫລາຍ ສົມຄວນໂດຍສະແມ່ນ ປູກໄມ້ກິນ ໝາກທີ່ຊາວກະສິກອນສ່ວນຫລາຍ ຫັນມາເອົາດີດ້ານນີ້ຫລາຍຂຶ້ນ ເຊິ່ງ ບາງຄອບຄົວກໍປູກເປັນສວນນ້ອຍ, ບາງຄອບຄົວກໍປູກເປັນສວນໃຫຍ່ ນອກຈາກຈະໄວ້ຮັບປະທານເອງ ແລ້ວ ຍັງເປັນສິນຄ້າເສດຖະກິດ ທີ່ສ້າງລາຍຮັບໄດ້ເປັນກອບເປັນ ກຳ ເໝືອນດັ່ງນາງ ມີມີ່ ພົມມະລີ ອາຍຸ 27 ປີ ປະຊາຊົນບ້ານໂພນ ສະຫວ່າງ ເມືອງປາກອູ ແຂວງ ຫລວງພະບາງ ຮຽນຈົບຈາກວິທະ ຍາໄລກະສິກໍາ ແລະ ປ່າໄມ້ ພາກ ອະນາຄົດຈະວາງແຜນພັດທະນາ ສວນດັ່ງກ່າວໃຫ້ເປັນແຫລ່ງທ່ອງ ທ່ຽວແບບລະບົບນິເວດກະສິກໍາ ອີກດ້ວຍ ເພາະເຊື່ອວ່າ ການກະສິ ກໍາສາມາດເອົາຊະນະຄວາມຍາກ ຈົນ ແລະ ສາມາດສ້າງຄວາມໝັ້ນ ຄົງທາງດ້ານອາຫານໄດ້ຈົນໄດ້ ກາຍເປັນຄອບຄົວຕົວແບບໃນການ ປູກຕົ້ນໄມ້ໃຫ້ໝາກ, ພ້ອມຍັງສອນ ເຕັກນິກຕ່າງໆໃນການປູກ ແລະ ເບິ່ງແຍງຕົ້ນໄມ້ໃຫ້ໝາກ ພາຍໃນ ຊຸມຊົນ ເພື່ອຈະສາມາດພັດທະນາ ທັກສະ ແລະ ສ້າງລາຍຮັບໃຫ້ຕົວ ເອງ. ນອກຈາກນີ້, ຍັງເປີດໂອກາດ ໃຫ້ນັກສຶກສາໄດ້ໄປ°ຶກງານຢູ່ໃນ ສວນ ມີທັງນັກສຶກສາລາວ ແລະ ຕ່າງປະເທດອີກດ້ວຍ.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTc3MTYxMQ==