xtgmf]k; 6 24/06/2024 glf4tdy f{la '7q , glu ,0tspkp,tsklk,a d7u mq j ;x;'-q oma '-kf rkp.8h dkooerk0v'ra d -u ;y f{;a fmtotme ໂດຍ: ມາລີດາ m5 ddkog7n j vows;dy f9tdedj P;da [ la foE{la fxj k 8h v'xt8y [a f8k,dq f\kp d5j ,ly ]txt]k;fu .9 wfh gzu pczj ;a fmtotme 16j 8j k'cfo gvdt]a ddkoo5 j '4n 0v'-q ogzq j k]N ສັດນ້ຳ ແລະ ສັດປ່າແນໃສ່ຮັບປະ ກັນການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງ ຄົມ ໃຫ້ໝັ້ນຄົງ, ປະກອບສ່ວນເຂົ້າ ໃນການລຶບລ້າງຄວາມທຸກຍາກ ແລະ ປັບປຸງຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງ ປະຊາຊົນໃຫ້ດີຂຶ້ນ. ການກຳນົດຖິ່ນທີ່ຢູ່ອາໄສ ແລະ ເຂດອະນຸລັກພັນ ສັດນ້ຳ ແລະ ສັດ ປ່າ ຂະແໜງການກະສິກຳ ແລະ ປ່າ ໄມ້ ເປັນຜູ້ປະສານສົມທົບກັບຂະ ແໜງການອື່ນ, ອົງການປົກຄອງ ທ້ອງຖິ່ນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງດຳເນີນການ ສຳຫລວດ, ກຳນົດຖິ່ນທີ່ຢູ່ອາໄສ, ເຂດອະນຸລັກພັນ ແລະ ແຫລ່ງອາ ຫານຂອງສັດນ້ຳແລະສັດປ່າດ້ວຍ ການເຂົ້າຮ່ວມຂອງປະຊາຊົນພ້ອມ ທັງອອກລະບຽບການແລະຄຳແນະ ນຳຕາມຂອບເຂດຄວາມຮັບຜິດ ຊອບຂອງຕົນ. ການສຶກສາ ຄົ້ນຄວ້າທາງດ້ານ ວິທະຍາສາດ ໂດຍລັດ ສົ່ງເສີມໃຫ້ ບຸກຄົນ ແລະ ການຈັດຕັ້ງດຳເນີນ ການສຶກສາ, ຄົ້ນຄວ້າທົດລອງທາງ ດ້ານວິທະຍາສາດ ກ່ຽວກັບສັດນ້ຳ ແລະ ສັດປ່າ ພ້ອມທັງການລົງທຶນ ສ້າງສະຖາບັນ ຫລື ສູນຄົ້ນຄວ້າທົດ ລອງ ຕາມລະບຽບກົດໝາຍຂອງ ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ ແລະ ສົນທິສັນຍາ ສາກົນ. ການນຳເອົາຕົວຢ່າງຊາກ ຫລື ສິ້ນສ່ວນ ຂອງສັດນ້ຳ ແລະ ສັດປ່າ ເພື່ອໄປສຶກສາຄົ້ນຄວ້າ ທາງ ດ້ານວິທະຍາສາດ ຢູ່ຕ່າງປະເທດ ຕ້ອງໄດ້ຮັບອະນຸຍາດ ຈາກກະຊວງ ກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້. ພາຍຫລັງ ທີ່ສຳເລັດການຄົ້ນຄວ້າວິໄຈແລ້ວ ຕ້ອງສົ່ງຜົນການຄົ້ນຄວ້າ ແລະ ຕົວ ຢ່າງນັ້ນຄືນໃຫ້ກະຊວງກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້. ການສ້າງ ຫໍພິພິທະພັນສັດ ລັດ ສົ່ງເສີມໃຫ້ບຸກຄົນແລະການຈັດຕັ້ງ ລົງທຶນ ສ້າງຫໍພິພິທະພັນ ສັດນ້ຳ ແລະ ສັດປ່າ ເພື່ອເປັນສະຖານທີ່ສະ ສົມຕົວຢ່າງ ຊາກ ຫລື ສິ້ນສ່ວນສັດ ນ້ຳ ແລະ ສັດປ່າ ທຸກປະເພດໃຫ້ ເປັນບ່ອນສຶກສາຮໍ່າຮຽນ, ຄົ້ນຄວ້າ ແລະ ທ່ອງທ່ຽວ ແນໃສ່ ປູກຈິດສຳ ນຶກເຊີດຊູສະຕິຮັກ ແລະ ຫວງແຫນ ສັດນ້ຳ ແລະ ສັດປ່າ ໃຫ້ທົ່ວປວງຊົນ. ການຂະຫຍາຍພັນ ສັດນ້ຳ ແລະ ສັດປ່າ ລັດສົ່ງເສີມໃຫ້ບຸກຄົນແລະ ການຈັດຕັ້ງຂະຫຍາຍພັນ ສັດນ້ຳ ແລະ ສັດປ່າ ຕາມທຳມະຊາດ ຫລື ດ້ວຍການນຳໃຊ້ເຕັກນິກວິຊາການ ເພື່ອເພີ່ມຈຳນວນສັດນ້ຳ ແລະ ສັດ ປ່າ ໃຫ້ຫລາຍຂຶ້ນແນໃສ່ຕອບສະ ໜອງຈຸດປະສົງທາງດ້ານເສດຖະ ກິດ, ສັງຄົມ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ ລວມທັງການແກ້ໄຂຊີວິດການເປັນ ຢູ່ຂອງປະຊາຊົນ. ການລ້ຽງ ສັດນ້ຳ ແລະ ສັດປ່າ ສັດນ້ຳແລະສັດປ່າທຸກປະເພດທີ່ໄດ້ ມາຈາກທຳມະຊາດ ຫລື ຈາກບ່ອນ ອື່ນ ທີ່ໄດ້ມີການຂະຫຍາຍພັນແລ້ວ ຫລື ຈາກຕ່າງປະເທດ ສາມາດນຳ ມາລ້ຽງຢູ່ໃນຟາມ, ສວນສັດ, ສະຖາ ນີແລະ ສະຖານທີ່ອື່ນ ເພື່ອຈຸດປະສົງ ທາງດ້ານທຸລະກິດແລະ ຊົມໃຊ້ພາຍ ໃນຄອບຄົວຕາມລະບຽບກົດໝາຍ. ການລ້ຽງຕ້ອງມີຕູ້ແກ້ວ, ໜອງ, ສະ, ກົງ, ຄອກ, ສວນ ແລະ ສະຖານ ທີ່ອື່ນທີ່ມີຂະໜາດ ແລະ ສະພາບ ທີ່ເໝາະສົມ, ມີອາຫານພຽງພໍ, ມີ ຄວາມຮັບຜິດຊອບ ເພື່ອບໍ່ເປັນການ ທໍລະມານສັດ, ການຄົງຕົວ, ການ ຂະຫຍາຍພັນສັດທັງຮັບປະກັນການ ປົກປັກຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມທຳມະ ຊາດ ແລະ ສັງຄົມ. * ໄດ້ສ້າງຄວາມປະທັບໃຈໃຫ້ ມວນຊົນທີ່ເຂົ້າຮ່ວມງານ ເທສະການ ດົນຕີ(SabaideeFest)ທີ່ຈັດຂຶ້ນ ໃນອາທິດຜ່ານມາ ຢູ່ສະຫະລັດອາ ເມລິກາ ເຊິ່ງເທສະການຄັ້ງນີ້ ຈະມີ ການເຊື້ອເຊີນເອົານັກຮ້ອງຈາກອາ ຊີ ຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້ ມາສ້າງ ຄວາມປະທັບໃຈ ໃຫ້ຄົນເຊື້ອສາຍ ອາຊີທີ່ອາໄສໃນສະຫະລັດອາເມລິ ກາ ໂດຍປີນີ້ສິລະປິນຈາກລາວທີ່ຖືກ ຮັບເຊີນມີ ທ້າວ ໂສພະນາ, ທີເຈມ ຢູ່ໂນ , GX2 , ບິກໃຫຍ່ , ເທຈໍາປາ ສັກ ແລະ ຄົນອື່ນໆອີກລວມທັງຢຸດ ສາລະວັນ ເປັນອີກຄົນໜຶ່ງທີ່ໄດ້ຮັບ ຄວາມສົນໃຈ ແລະ ເອີ້ນສຽງຕົບມື ພາຍຫລັງປະກົດໂຕໃນເທວີ ເພື່ອ ຮ້ອງເພງ “ບໍ່ມີໃຜທຽບເຈົ້າໄດ້” ຫລື ຫລາຍຄົນມັກເອີ້ນ ສາລະວັນ ຂາຍຄໍາແລກໃຈ. ໂດຍເທສະການເພງSabaidee ຢູ່ສະພາບດີສະເໝີ. ແຕ່ສິລະປະ ໂດດເດັ່ນກວ່າໝູ່ຂອງຊົນເຜົ່າ ແມ່ນ ການນຸ່ງຖື ໂດຍນິຍົມຜ້າໄໝໄຕລື້ ເຊິ່ງໃຊ້ຝ້າຍຕໍ່າເປັນລວດລາຍທີ່ ເອີ້ນວ່າ ລາຍນ້ຳໄຫລ, ລາຍດອກຄໍ ເຄືອ, ລາຍແນມໂອບ, ລາຍຜ້າສາດ ແຫ່ນາງເຂົ້າເມືອງ, ລາຍໂຕຫົງ, ລາຍໂຕນາກ ແລະ ອື່ນໆ. ສໍາລັບການນຸ່ງຖືຂອງຜູ້ຊາຍ ໄຕລື້ ສ່ວນຫລາຍ ຈະນິຍົມໃສ່ເສື້ອ ຂາວແຂນຍາວຄຸມ ດ້ວຍເສື້ອກັກ ປັກລວດລາຍດ້ວຍເລື່ອມ, ນຸ່ງສົ້ງ ໝໍ້ຫ້ອມຂາຍາວມັດຫົວດ້ວຍຜ້າສີ ຂາວ ຫລື ສີບົວສ່ວນ; ຜູ້ຍິງໄຕລື້ນິ ຍົມໃສ່ເສື້ອຄໍປ້າຍ (ເປັນເສື້ອທີ່ບໍ່ມີ ກະດຸມແຕ່ຈະປ້າຍ ມາມັດມາຜູກໄວ້ ທີ່ແອວດ້ານຂ້າງ)ນຸ່ງສີ້ນລື້ພາຍກະ ເປົາ ແລະນິຍົມມັດຫົວດ້ວຍຜ້າຂາວ ຫລື ສີບົວ. ປັດຈຸບັນຢູ່ບາງເຂດກໍ ໄດ້ມີການຈັດກຸ່ມ ເພື່ອເຕົ້າໂຮມຕໍ່າ ຫູກ ໂດຍສະເພາະບ້ານນໍ້າ ເກິ່ງເກົ່າ ເມືອງຕົ້ນເຜິ້ງ ແຂວງບໍ່ແກ້ວ ກໍເປັນ ບ້ານໜຶ່ງ ທີ່ໄດ້ລະດົມ ແລະ ເຕົ້າ ໂຮມກັນເປັນກຸ່ມ ເພື່ອເປັນການຟື້ນ ຟູ ແລະ ຖ່າຍທອດສິລະປະການຕ່ຳ ແຜ່ນແບບໄຕລື້ ໃຫ້ຢູ່ຄຽງຄູ່ກັບຊົນ ເຜົ່າໄຕລື້ ເພື່ອເປັນການສືບທອດ ແລະ ຮັກສາມູນມໍລະດົກຂອງຊົນ ເຜົ່າກໍຄືຂອງຊາດ ໃຫ້ຄົງຢູ່ຕະ ຫລອດໄປ. ເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້ ທີ່ຈັດຂຶ້ນຢູ່ສະ ຫະລັດອາເມລິກາ ມີຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມ ງານຫລາຍກວ່າ 5.000 ຄົນຕໍ່ມື້ ເທສະການນີ້ມີເປົ້າໝາຍເພື່ອສົ່ງ ເສີມຄວາມຫລາກຫລາຍຂອງຊຸມ ຊົນອາຊີທີ່ບໍ່ຄ່ອຍໄດ້ຖືກນຳສະເໜີ ຜ່ານການສະແດງດົນຕີພື້ນເມືອງ, ແຟຊັນ ແລະ ອາຫານ. ພ້ອມນັ້ນກໍ ເປັນການສ້າງຄວາມສາມັກຄີຂອງ ຊຸມຊົນຕ່າງໆ ແລະ ສະເຫລີມສະ ຫລອງເອກະລັກ ແລະ ປະສົບການ ທີ່ມີຮ່ວມກັນ. ສໍາລັບ ຢຸດ ສາລະວັນ ຖືເປັນສິ ລະປິນລາວ ທີ່ກໍາລັງໄດ້ຮັບຄວາມ ນິຍົມທັງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ ເພາະບໍ່ວ່າຈະອອກຜົນງານໃດ ກໍ່ໄດ້ຮັບຄວາມນິຍົມຈາກສັງຄົມ ໂດຍສະເພາະເພງ “ບໍ່ມີໃຜທຽບ ເຈົ້າໄດ້” ທີ່ຮ້ອງຮ່ວມກັບ ນາງ ນໍ້າຝົນ ຍິ້ມຫວານທີ່ຫາກໍນໍາສະເໜີ ພຽງ 2 ເດືອນ ແຕ່ຍອດເບິ່ງເກືອບ 10 ລ້ານ ແລ້ວ. * ກິດຈະການ ສັດນ້ຳ ແລະ ສັດ ປ່າແມ່ນທຸກການເຄື່ອນໄຫວທີ່ກ່ຽວ ຂ້ອງ ກັບສັດນ້ຳ ແລະ ສັດປ່າ ຊຶ່ງ ມີການສຳຫລວດ, ການວາງແຜນ ຍຸດທະສາດໃນການຄຸ້ມຄອງ, ປົກ ປັກຮັກສາ, ການກຳນົດຖິ່ນທີ່ຢູ່ອາ ໄສ ແລະ ເຂດອະນຸລັກພັນສັດນ້ຳ ແລະ ສັດປ່າ, ການສຶກສາຄົ້ນຄວ້າ ທາງດ້ານວິທະຍາສາດ, ການສ້າງ ຫໍພິພິທະພັນສັດ, ການຂະຫຍາຍ ພັນ, ການລ້ຽງ, ການຈັດປະເພດ ຫລື ບັນຊີ, ການຂຶ້ນທະບຽນ ແລະ ການແຈ້ງບັນຊີ, ການລ່າສັດນ້ຳ ແລະ ສັດປ່າ ແລະ ອື່ນໆ. ການສຳຫລວດ ສັດນ້ຳ ແລະ ສັດປ່າ ການເກັບກຳຂໍ້ມູນກ່ຽວກັບ ຈຳນວນ,ສະພາບການຄົງຕົວ,ການ ຂະຫຍາຍຕົວ ແລະ ຖິ່ນທີ່ຢູ່ອາໄສ ຂອງສັດນ້ຳ ແລະ ສັດປ່າ ໂດຍມອບ ໃຫ້ຂະແໜງການກະສິກຳ ແລະ ປ່າ ໄມ້ ເປັນເຈົ້າການປະສານສົມທົບ ກັບຂະແໜງການອື່ນ ແລະ ອົງການ ປົກຄອງທ້ອງຖິ່ນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງດຳ ເນີນການສຳຫລວດສັດນ້ຳ ແລະ ສັດປ່າ ໃນຂອບເຂດທົ່ວປະເທດ. ການວາງແຜນຍຸດທະສາດໃນ ການຄຸ້ມຄອງ ແລະ ປົກປັກຮັກສາ ສັດນ້ຳ ແລະ ສັດປ່າ ກະຊວງ ກະສິ ກຳແລະປ່າໄມ້ໂດຍປະສານສົມທົບ ກັບຂະແໜງການອື່ນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ແລະ ອົງການປົກຄອງທ້ອງຖິ່ນ ກຳ ນົດ ແລະ ວາງແຜນຍຸດທະສາດ ໃນ ການຄຸ້ມຄອງ, ປົກປັກຮັກສາ ແລະ ພັດທະນາສັດນ້ຳ ແລະ ສັດປ່າ ເພື່ອ ເປັນທິດທາງລວມ, ແຜນງານ, ໂຄງ ການ ແລະ ມາດຕະການສະເພາະ ໜ້າ ແລະ ຍາວນານ, ປຸກລະດົມໃຫ້ ທຸກພາກສ່ວນມີສ່ວນຮ່ວມໃນການ ຄຸ້ມຄອງ, ກວດກາ, ອະນຸລັກ, ປົກ ປັກຮັກສາ, ພັດທະນາ ແລະ ນຳໃຊ້ * ຊົນເຜົ່າລື້ ແມ່ນຊົນເຜົ່າໜຶ່ງຢູ່ ໃນໝວດ ພາສາລາວ-ໄຕ ມີຄວາມ ເປັນເອກະລັກ ໃນດ້ານການນຸ່ງຖື ແລະ ສໍານຽງສຽງເວົ້າ ໄຕລື້ຍັງຮັກ ສາໄວ້ເປັນເອກະລັກດັ້ງເດີມ ເຊິ່ງ ສືບທອດມາ ແຕ່ສະໄໝບູຮານນະ ການພ້ອມທັງຄຽງຄູ່ກັບວັດທະ ນະທໍາລາວ ຊົນເຜົ່າດັ່ງກ່າວສ່ວນ ຫລາຍອາໄສໃນແຂວງພາກເໜືອ ຂອງລາວຄື: ແຂວງຜົ້ງສາລີ, ແຂວງຫລວງນ້ຳທາ, ແຂວງອຸດົມ ໄຊ, ແຂວງບໍ່ແກ້ວ, ແຂວງໄຊຍະບູລີ ແລະ ແຂວງຫລວງພະບາງ. ການດໍາລົງຊີວິດ ຂອງຊົນເຜົ່າ Fest ເປັນເທສະການດົນຕີ ແລະ ວັດທະນະທໍາ ຂອງຊາວອາຊີຕາ ໄຕລື້ ມີຊີວິດທີ່ຄ້າຍຄື ກັບເຜົ່າລາວ ຫລື ຊົນເຜົ່າອື່ນໆ ສ່ວນການສ້າງ ເຮືອນ ເປັນເຮືອນໄມ້ ມີຍົກພື້ນສູງມີ ເຮືອນໄຟ(ເຮືອນຄົວ)ຢູ່ເທິງເຮືອນ ຕາລ່າງ ແມ່ນເອົາໄວ້ນັ່ງຫລິ້ນ ຫລື ເຮັດເປັນຄອກສັດລ້ຽງແຕ່ມາຮອດ ປັດຈຸບັນວິຖີຊີວິດ ໄດ້ປ່ຽນແປງໄປ ແລະການສ້າງເຮືອນກໍປ່ຽນແປງໄປ ພ້ອມກັນອີກແຕ່ກໍຍັງມີບາງສ່ວນ ກໍຍັງຮັກສາສະພາບເປັນເຮືອນໄມ້ ແບບດັ້ງເດີມໄວ້ ໃຫ້ລູກຫລານໄດ້ ເຫັນໃນບາງບ້ານເທົ່ານັ້ນ ຊົນເຜົ່າ ໄຕລື້ ສ່ວນໃຫຍ່ນັບຖືສາສະໜາພຸດ ແລະ ມີຄວາມນິຍົມສ້າງວັດໃນບ້ານ ຕ່າງໆ ເກືອບທຸກບ້ານ ຂອງຊົນເຜົ່າ ໄຕລື້ພ້ອມທັງຕົບແຕ່ງດ້ວຍສິລະປະ ແລະ ສະຖາປັດຕະຍະກຳ ທີ່ເປັນເອ ກະລັກງົດງາມ ແລະ ຮັກສາໄວ້ໃຫ້ ພາບປະກອບ
RkJQdWJsaXNoZXIy MTc3MTYxMQ==