xtgmf]k; 6 17/06/2024 glf4tdy f{la '7q , glu ,0tspkp,tsklk,a d7u mq j ;x;'-q oma '-kf rkp.8h dkooerk0v'ra d -u ;y f{;a fmtotme ໂດຍ: ມາລີດາ dkoxq dxa dIa dlk la foE{ la fxj k c,j ora omt0v'mqj ;la '7q , dko2h voc7o ly ]txt rN og,n v'0v'-q ogzq j k,Q ' ທຳມະຊາດ. ຮັບປະກັນຜົນປະໂຫຍດ ຂອງລັດ, ລວມໝູ່, ຄອບຄົວ ແລະ ບຸກຄົນ ໃນສະເພາະໜ້າ ແລະ ຍາວ ນານຕາມລະບຽບກົດໝາຍ. ຄຸ້ມ ຄອງ, ກວດກາ, ປົກປັກຮັກສາ ແລະ ນຳໃຊ້ສັດນ້ຳ ແລະ ສັດປ່າ ໃຫ້ສອດ ຄ່ອງກັບສົນທິສັນຍາສາກົນທີ່ສາທາ ລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນ ລາວ ເປັນພາຄີ. ສ່ວນມາດຕາ 7 ກຳນົດວ່າ: ພັນ ທະໃນການປົກປັກຮັກສາ, ພັດທະ ນາ ແລະ ນຳໃຊ້ສັດນ້ຳ ແລະ ສັດປ່າ ບຸກຄົນ ແລະ ການຈັດຕັ້ງລ້ວນແຕ່ ມີພັນທະໃນການອະນຸລັກ, ປົກປັກ ຮັກສາ, ພັດທະນາ ແລະ ນຳໃຊ້ສັດ ນ້ຳແລະສັດປ່າໃຫ້ຖືກຕ້ອງຕາມລະ ບຽບກົດໝາຍ ແລະ ນຳໃຊ້ມາດຕະ ການອັນຈຳເປັນ ເພື່ອສະກັດກັ້ນຜົນ ກະທົບອັນບໍ່ດີຕໍ່ ສັດນ້ຳ ແລະ ສັດປ່າ ຊຶ່ງເກີດຈາກທຳມະຊາດ ຫລື ການ ກະທຳຂອງຄົນເຊັ່ນ: ພະຍາດລະ ບາດ, ການລ່າສັດ, ການຊື້ຂາຍທີ່ບໍ່ ຖືກຕ້ອງ, ການທຳລາຍຖິ່ນທີ່ຢູ່ອາ ໄສ ແລະ ແຫລ່ງອາຫານຂອງສັດ. ກົດໝາຍສະບັບນີ້ນຳ ໃຊ້ສຳລັບ ບຸກຄົນແລະການຈັດຕັ້ງທັງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ ຢູ່ສາທາລະນະ ລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ ໃນການຄຸ້ມຄອງ, ອະນຸລັກ, ປົກປັກ ຮັກສາ, ພັດທະນາ ແລະ ນຳໃຊ້ສັດ ນ້ຳ ແລະ ສັດປ່າ ຢູ່ໃນທຳມະຊາດ ແລະ ທີ່ນຳເອົາຈາກທຳມະຊາດມາ ລ້ຽງ. * ໃນມາດຕາ 6 ຂອງກົດໝາຍ ວ່າດ້ວຍສັດນໍ້າ-ສັດປ່າ ສະບັບປີ 2007 ໄດ້ກຳນົດຫລັກການກ່ຽວ ກັບການປົກປັກຮັກສາ, ພັດທະນາ ແລະນຳໃຊ້ສັດນ້ຳແລະສັດປ່າຫລັກ ການພື້ນຖານ ກ່ຽວກັບການປົກປັກ ຮັກສາ, ພັດທະນາ ແລະ ນຳໃຊ້ສັດ ນ້ຳ ແລະ ສັດປ່າ ມີດັ່ງນີ້ີ: ຕ້ອງເອົາ ການປົກປັກຮັກສາສັດນ້ຳ ແລະ ສັດປ່າ ເປັນວຽກງານຕົ້ນຕໍຂອງທົ່ວ ປວງຊົນ. ຖືເອົາການຄຸ້ມຄອງ, ກວດ ກາ, ພັດທະນາ ແລະ ຂະຫຍາຍສັດ ນ້ຳ ແລະ ສັດປ່າ ແບບຍືນຍົງເປັນ ວຽກງານສຳຄັນຢ່າງສອດຄ່ອງ ກັບການປົກປັກຮັກສາຊີວະນາໆ ພັນ ແລະ ຄວາມສົມດຸນຂອງລະບົບ ນິເວດທຳມະຊາດ. ນຳໃຊ້ສັດນ້ຳ ແລະສັດປ່າຢ່າງມີປະສິດທິຜົນ, ຍືນ ຍົງ ແລະ ບໍ່ສົ່ງຜົນກະທົບທີ່ບໍ່ດີຕໍ່ສິ່ງ ແວດລ້ອມທຳມະຊາດແລະສັງຄົມ. ປົກປັກຮັກສາ ເຂດອະນຸລັກພັນສັດ, ຖິ່ນທີ່ຢູ່ອາໄສ ແລະ ແຫລ່ງອາຫານ ຂອງສັດນ້ຳ ແລະ ສັດປ່າ ເພື່ອຮັກ ສາຄວາມສົມດຸນຂອງລະບົບນິເວດ ພາບປະກອບ * ຜົນປະກວດມີສຢູນິເວີສລາວ 2024 ຈົບລົງດ້ວຍຄວາມປະທັບ ໃຈໃຫ້ກັບແຂກທີ່ເຂົ້າຮ່ວມເປັນ ຢ່າງດີ ເມື່ອສາວງາມທີ່ຜ່ານເຂົ້າ ຮອບ 6 ຄົນສຸດທ້ າຍ ໄດ້ສ ະແ ດງສັ ກ ກະຍ ະພ າບຂອງໂ ຕເອງ ໃນແຕ່ລະ ຮອບ ເພື່ອມັ ດໃ ຈຄ ະນະກໍ າມະການ ແລະ ຜ່ານເຂົ້າຮ ອບຕ ອບຄໍ າຖ າມ 3 ຄົນສຸ ດທ້ າຍໂດຍ ຄໍາຕ ອບທີ່ ສ າມາດ ຊະນະໃຈກໍາມະການໄດ້ແມ່ນຄໍາ ຕອບຂ ອງ ນາງ ພິ ຣັນຍ າ ທິບພົ ມວົງ ຫລື ໝີພູ ໄດ້ນັບຕຳແໜງ ໂຕແທນ ຈາກແຂວງຫົ ວພັນ ທີ່ຕ ອບວ່າ “ຖ້າ ໄດ້ຮັ ບຕໍ າແໜ່ງນີ້ ສິ່ງທີ່ນ້ ອງຈະໃຫ້ ແມ່ນການມ ອບຈ າກຫົ ວໃ ຈເພາ ະວ່າ ປັ ດຈຸບັນ ມີ ເດັກນ້ອຍ ແ ລະ ຜູ້ຍິງອີ ກ ຫລາຍຄົນຂາດໂ ອກາດໃນການສຶກ ສາ ໂດຍສະເພາະແມ່ນເຂດຊົນນະ ບົດ. ສະນັ້ ນ, ຈຶ່ງໄ ດ້ສ້າງກິດຈະກໍາ ວີອາທູເກເຕີ ເພື່ອສົ່ງເສີມແມ່ຍິງ ແລະ ເດັກນ້ອຍໃນເຂດຊົນນະບົດ ເຊິ່ງຕອນນີ້ ກິດຈະກໍ ານີ້ ເລີ່ມເປັນຮູບ ປະທໍາຫ ລາຍຂຶ້ ນ ດັ່ງນັ້ ນ, ຈຶ່ງມີ ກ ານ ຮ່ວມມືກັບກອງປະກວດ ມີສຢູນິ ເວີສ ໃ ຫ້ໂ ອກາດພ ວກເຂົາ ມີຊີ ວິດທີ່ ດີຂຶ້ນເພາະເດັກນ້ອຍ ຄືອະນາຄົດ ຂອງຊ າດ ໃ ນອ ະນາຄົດ.” ໂດຍຄໍ າ ຕອບນີ້ ເອີ້ນສຽງຕົບມື, ສຽງຊົມ ເຊີຍຈ າກຜູ້ ຊົ ມທີ່ ເຂົ້າຮ່ ວມງ ານ ແ ລະ ຄະນະກໍ າມະກ ານ ໄ ດ້ຢ່ າງປະທັ ບໃຈ ຈົນເຮັດໃ ຫ້ ນ າງ ພິຣັນຍາ ຄວ້າມົງ ກຸດມີສຢູນິເວີສລາວ 2024 ມາ ຄອງໄດ້ສໍາເລັດ. ພາຍຫລັງໄ ດ້ຮັ ບຕໍ າແ ໜ່ງ ນາງ ok' ry ia opk my [rq ,;q ' wfh Ia [8ec|j ' ,y l16 oy g;u l]k; 2024 ພິຣັນຍາ ທິບພົ ມວົງ ກໍໄ ດ້ສະແ ດງ ຄວາມຮູ້ສຶກຜ່ານເຟສບຸກສ່ວນໂຕ ວ່າ: ການເປັນມີສຢູນີເວີສລາວ ບໍ່ ໄດ້ແມ່ນແຕ່ຊື່ສຽງ ແຕ່ເປັນສິ່ງທີ່ບົ່ງ ບອກວ່າເຮົາຈະເຕີບໃ ຫຍ່ຂຶ້ນ ແລະ ເປັນແບບຢ່າງທີ່ດີ ມັນບໍ່ໄດ້ແມ່ນ ພຽງແຕ່ຕຳແໜ່ງ ແຕ່ມັນເປັນການ ທີ່ເຮົາໄດ້ເຮັດຫຍັງເພື່ອສັງຄົມ.ສະ ນັ້ນ, ຈຶ່ງຂໍຂອບໃຈຜູ້ໃຫ່ຍຫລາຍໆ ຄົນ ທີ່ມອບໂອກາດທີ່ດີແບບນີ້ໃຫ້ ຕົນເອງ, ຕົນເອງວ່ານັບແຕ່ມື້ນີ້ໄປ ມັນຈະຍັງມີອຸປະສັກຫລາຍຢ່າງ ທີ່ເຂົ້າມາທ້າທ້າຍ ແຕ່ຈະສູ້ກັບມັນ ໃຫ້ຜ່ານໄປໄດ້ດ້ວຍດີ ຫວັງວ່າທຸ ກ ຄົນຈະໃຫ້ໂອກາດຜູ້ຍິງຄົນນີ້ໄດ້ພິ ສູດເອງຂໍຂ ອບໃ ຈ. * “ການຟ້ອນແຄນ” ຖືວ່າເປັນ ສິລະປະພື້ນເມືອງທີ່ມີຄວາມມ່ວນ ຊື່ນ ແລະ ເປັນເອກະລັກທາງວັດທະ ນະທຳ ຍອດນິຍົມຂອງຊົນເຜົ່າມົ້ງ, ເປັນສິລະປະ ທີ່ມີການຂະຫຍາຍຕົວ ດ້ວຍຫົວຄິດປະດິດສ້າງຂອງໝໍ ແຄນເຜົ່າມົ້ງ ແຕ່ລະຄົນ, ແຕ່ລະກຸ່ມ ເຊິ່ງ ປັດຈຸບັນ ບາງບ່ອນກໍບອກວ່າ: ການເຕັ້ນແຄນມີ 33 ແບບ, ແຕ່ຕົວ ຈິງແລ້ວ ແບບເຕັ້ນແຄນ ໄດ້ມີການ ພັດທະນາຢູ່ເລື້ອຍໆຕາມຍຸກສະ ໄໝການດຳລົງຊີວິດ, ຕາມແຕ່ລະ ທ້ອງຖິ່ນ. ສະນັ້ນ, ກໍຍາກທີ່ຈະກໍາ ນົດຕາມມູນເຊື້ອ ສິລະປະພື້ນເມືອງ ຂອງມົ້ງດັ້ງເດີມໄວ້ ເຊິ່ງການຟ້ອນ ແຄນຂອງຊົນເຜົ່າມົ້ງຢູ່ລາວ ສ່ວນ ຫລາຍ ຍັງເປັນລາຍການຟ້ອນຂອງ ຜູ້ຊາຍ ບໍ່ທັນໃຫ້ແມ່ຍິງເຂົ້າຮ່ວມ ຕາມພື້ນຖານທີ່ເຄີຍມີມາ. ໃນການເປົ່າແຄນ ຊົນເຜົ່າມົ້ງ ເອີ້ນວ່າ: ການເປົ່າບູຊາກອງໃຫຍ່, ເປົ່າອົວຊູ້, ເປົ່າອົວປຼົວ ແລະ ການ ເປົ່າຕີລົວ ແມ່ນເປັນພາສາເປົ່າ ແຄນ ຫລື ບົດເປົ່າແຄນ ແຕ່ລະບົດ ທີ່ປະກອບໃນແຕ່ລະງານ ແລະ ພິທີ ກຳຕ່າງໆເຊັ່ນ: “ເປົ່າບູຊາກອງ ໃຫຍ່”, “ເປົ່າອົວຊູ້”, ເປົ່າອົວຊູ້ ນ້ອຍ (ໃຊ້ໃນວົງມ່ວນຊື່), ເປົ່າອົວ ຊູ້ໃຫຍ່(ໃຊ້ໃນພິທີງັນສົບ), ມີການ ຈຶ່ງຈະຈົບ, ມາຮອດປັດຈຸບັນ ເຂົາ ເຈົ້າຈະເຮັດໃຫ້ການເປົ່າຫຍໍ້ເວລາ ລົງກວ່າເກົ່າ, ເນັ້ນໜັກເຖິງລີລາ ການເຕັ້ນ ໃຫ້ໄດ້ເຕັ້ນໄວກວ່າເກົ່າ ເພື່ອເໝາະສົມແກ່ບັນຍາກາດ ແລະ ຄວາມນິຍົມຂອງຍຸກ. ເມື່ອເປົ່າເຂົ້າ ສູ່ການເຕັ້ນແລ້ວໝໍແຄນ ມັກຈະສະ ແດງລີລາ ໃນການເຕັ້ນຕາມຄວາມ ສາມາດຂອງຕົນ ໂດຍບໍ່ຈຳກັດຮັດ ແຄບ ແລ້ວແຕ່ມີຫົວຄິດປະດິດສ້າງ ໃນການເຕັ້ນ ເຊິ່ງເນື້ອໃນລ້ວນແຕ່ ບົງບອກເຖິງຄວາມຈົບງາມ. ປະກອບຈັງຫວະເຕັ້ນ, ມີການປະ ກອບຈັງຫວະທາງພິທີກຳ ຄືຄູ່ເຂົ່າ ເປົ່າ, “ເປົ່າອົວປຼົວ”ມີການປະກອບ ຈັງຫວະເຕັ້ນຫລາຍໆແບບ, “ເປົ່າ ຕີລົວ” ເປັນການເປົ່າແຂ່ງຂັນດ້ວຍ ການເຕັ້ນຫລາຍໆແບບຟົດພື້ນຄື: ເສັງເປົ່າ, ເສັງເຕັ້ນແຄນ, ເປົ່າໂຕ້ ວາທີກັນ, ເປົ່າເປັນເນື້ອຄວາມໂຕ້ ຕອບ ຫລື ທວາຍກັນ ແຕ່ປັດຈຸບັນ ການເປົ່າ “ອົວຊູ້ນ້ອຍ” ເປັນການ ເຕັ້ນແຄນແບບມ່ວນຊື່ນ ເຜີຍແຜ່ ຕາມຖ້ອງຖິ່ນຕ່າງໆຫລາຍກວ່າໝູ່ ເພາະວ່າປະເພນີນີ້ບໍ່ເປັນການຄະລຳ ທາງຮິດຄອງແຕ່ໃຫ້ເໝາະກັບສະ ຖານທີ່ ແລະ ກາລະເວລາວ່າຄວນ ເປົ່າເວລາໃດ ແລະ ສະຖານທີ່ໃດ. ຮູບແບບການເຕັ້ນແຄນຈຳນວນ ໜຶ່ງ ຈາກແບບເປົ່າອົວຊູ້ນ້ອຍ ເຊິ່ງ ເປັນທີ່ນິຍົມຕາມທ້ອງຖີ່ນຊົນເຜົ່າ ມົ້ງ ແລະ ນັບທັງວົງການສິລະປະ, ອາຊີບ, ໄດ້ນໍາມາປະຍຸກ ສົ່ງເສີມ ເພື່ອຈັດລາຍການສະແດງຂອງຕົນ ເອງ ຕາມແບບພື້ນເມືອງໃນເບື້ອງ ຕົ້ນໝໍແຄນ ຈະເປົ່າຂຶ້ນຕົ້ນດ້ວຍ ຕອນທຳນອງ ຕັ້ງ 6 ຫລື 3 ເທື່ອ, ລົງບົດແລ້ວ ເປົ່າເຂົ້າສູ່ ຕອນເຕັ້ນ ແຄນ 6 ເທື່ອ ແລ້ວລົງບົດຈົບ, ຄວາມຈິງແລ້ວ ຄວນຈະເປົ່າຕາມ ແບບພື້ນເມືອງ ໃຊ້ເວລາ 10 ນາທີ
RkJQdWJsaXNoZXIy MTc3MTYxMQ==