xtgmf]k; 3 25/01/2024 0j k; c]t gsfdko dh k;l6 j ]t[q [75 h ,7v'dkog'y ocsj ']a f gxa oma oltw\mu j ,u 7;k,g0A ,c0'F 3xj '.l gxa ofu 9y 8vo c]t p5 8y me ຮິບໂຮມໂດຍ: ພະກາ ບົດສະເໜີ ພາບ: ບຸນຕອມ ໂດຍ: ຄ້ອງໃໝ່ w,h ,u 8k sph k,u s6 co;7y f-U oe0v' xtmko 7ew8 lu ra ofvo 8+ dkora fmtokglf4tdy f{dkog'y o ຫລະແມ່ນການປ່ຽນຮູບຂອງສະ ຫລະໜຶ່ງ ໃຫ້ເປັນຮູບຂອງສະຫລະ ອື່ນ ຊຶ່ງສະຫລະທີ່ແປງນັ້ນ ສ່ວນ ຫລາຍມາຈາກພາສາປາລີ-ສັນສະ ກິດ ແລະ ກໍ່ແປງບາງຕົວເທົ່ານັ້ນ ເຊັ່ນ: ແປງສະຫລະ xະ ເປັນ xາ ໃນ ບາງພະຍາງຂອງຄໍາ ດັ່ງຊຸມ ຄໍາວະ ນາ, ພະນາ(ແປງຈາກວະນະ); ຜະ ລາ, ຜະຫລາ (ແປງຈາກ ຜະລະ); ພະລາ (ແປງ ຈາກພະລະ); ສາກົນ (ແປງ ຈາກສະກະລະ); ວາຈາ (ແປງ ຈາກວະຈະ); ສາມາດ (ແປງ ຈາກສະມັຕຖະ); ອາທິດ (ແປງ ຈາກອາທິຈຈະ); ອາພັບ (ແປງຈາກອະພັພພະ)ແລະອື່ນໆ. ການແປງສະຫລະ ນອກຈາກແປງ xະ ເປັນ xາ ແລ້ວ, ຍັງມີການແປງ ສະຫລະອື່ນອີກ ເຊັ່ນ ຄໍາ ວິຣຸນ, ວິລຸນ, ພິລຸນ(ຝົນ); ວິຊຽນ (ເພັດ, ສາຍຟ້າ) ກໍ່ເປັນການແປງອະ ເປັນ ອິ. ການແປງ ອະ ເປັນ ອຸ ກໍ່ມີເຊັ່ນ ສົມມຸດ, ມຸງຄຸນ, ມຸງກຸດ... ສ່ວນການແປງພະຍັນຊະນະກໍ່ ໝາຍເອົາການແປງພະຍັນຊະນະ ປາລີມາເປັນພະຍັນຊະນະລາວ ເພື່ອ ໃຫ້ແທດເໝາະກັບການຜັນສຽງ ກໍ່ຄືການປາກເວົ້າ ແລະ ຂີດຂຽນ, ແຕ່ບໍ່ແມ່ນແປງໝົດທຸກຕົວ ເຊັ່ນ: ແປງຕ ເປັນດ, ມີ: ດີກາ(ແປງຈາກ ຕີກາ); ຄະດີ (ແປງຈາກ ຄະຕິ); ບິດາ (ແປງຈາກປິຕາ); ມາດາ (ແປງ ຈາກມາຕາ); ກັນດານ (ແປງ ຈາກ ກັນຕາຣະ); ມຸກດາ (ແປງ ຈາກ ມຸກຕາ). ແປງ ປ ເປັນ ບ ເຊັ່ນ ບາລະມີ (ແປງ ຈາກ ປາລະ ມີ); ບໍວອນ (ແປງ ຈາກ ປະວະ ຣະ); ບໍລິວານ(ແປງຈາກປະຣິວາ ຣະ); ບໍລິໂພກ (ແປງ ຈາກ ປະຣິ ໂພຄະ); ບໍລິການ(ແປງຈາກປະຣິ ກາຣະ); ບໍລິຈາກ(ແປງຈາກປະຣິ ຈາຄະ); ບໍລິເວນ (ແປງ ຈາກປະຣິ ເວນະ); ບໍລິບູນ (ແປງ ຈາກ ປະຣິ ປຸນນະ); ບໍລິສຸດ (ແປງຈາກ ປະຣິ ສຸດທິ) ...ດັ່ງນີ້ເປັນ ຕົ້ນ. ການແປງອັກສອນ ທັງສະຫລະ ແລະ ພະຍັນຊະນະ ໄດ້ກໍານົດໄວ້ໃນ ໄວຍາກອນລາວປັດຈຸບັນ ພາກອັກ ຂະຫລະວິທີ ຈັດພິມໃນປີ 2020 ຜ່ານມາ. ດັ່ງນັ້ນຈຶ່ງນໍາມາເພື່ອສຶກສາຮ່ວມ ກັນຄືດັ່ງນີ້ແລ, ພໍ້ກັນໃໝ່ບົດຕໍ່ໄປ. dkocx'va dlvo * ໄວຍາກອນລາວປັດຈຸບັນ ອັນເປັນຄູ່ມືການຮຽນການສອນພາ ສາລາວ ທີ່ກະຊວງສຶກສາທິການ ແລະ ກິລາ ໄດ້ກໍານົດໄວ້ກ່ຽວກັບ ການແປງອັກສອນ ແລະ ການແຜງ ຄໍາ ທີ່ລະອຽດພໍສົມຄວນ, ໃຫ້ເຫັນ ເຄົ້າທີ່ມາຂອງຄໍາເດີມມາຈາກພາ ສາອື່ນ ເພື່ອໃຫ້ສອດຄ່ອງກັບຫລັກ ການປາກເວົ້າ-ຂຽນພາສາລາວ ຊຶ່ງເວົ້າສະເພາະການແປງອັກສອນ ກໍ່ມີທັງການແປງສະຫລະ ແລະ ພະ ຍັນຊະນະ ເພື່ອຖືກຕ້ອງ ແລະ ສອດ ຄ່ອງກັບພື້ນສຽງຈຸດພິເສດຂອງ ຄົນລາວເຮົາ. ການແປງອັກສອນ ໝາຍເຖິງ ການແປງຕົວອັກສອນດ້ວຍວິທີ ຕ່າງໆ ໃຫ້ພ້ຽນຈາກຮູບເດີມ ເພື່ອ ໃຊ້ໃນການແຕ່ງຄໍາປະພັນຫລືຮຽບ ຮຽງຄໍາເວົ້າໃຫ້ຖືກຕ້ອງ, ສອດຄ່ອງ ກັບຫລັກການປາກເວົ້າ-ຂຽນພາ ສາລາວ. ເວົ້າສະເພາະການແປງສະ ຕົ້ນໄມ້ມີຕາ ຫຍ້າມີຫູ ຫລື ຄືບູຮານ ວ່າ ປ່ອງຢ້ຽມມີຫູ ປະຕູມີຕາ, ຈັກ ໜ້ອຍຢູ່ບໍ່ຢູ່ເຫັນຮູບຕົນປໍລໍໃນສັງ ຄົມອອນລາຍ, ຖ້າເປັນອັນດີກໍ່ໄຄ ແດ່, ແຕ່ຖ້າເປັນອັນບໍ່ປະໂຫຍດ ຈະ ກູ້ໜ້າກູ້ໜວດຄືນຍາກ. ມະນຸດໂລກດຽວນີ້ມີເຄື່ອງຫລິ້ນ ສໍາຄັນນັ້ນຄື ໂທລະສັບມືຖື, ອາດ ເວົ້າໄດ້ວ່າຂາດຈາກຊີວິດປະຈໍາ ວັນເກືອບບໍ່ໄດ້ສໍາລັບຫລາຍຄົນ. ໂທລະສັບທັນສະໄໝນີ້ ຖືກປະດິດ ຂຶ້ນມາ ເພື່ອປະໂຫຍດຫລາກຫລາຍ, ມັນທ້ອນໂຮມບັນດາຄວາມສາມາດ ຂອງເຄື່ອງເອເລັກໂຕຣນິກສື່ສານ ມາຢູ່ໜ່ວຍດຽວ ທັງໃຊ້ຕິດຕໍ່ດ້ວຍ ສຽງ, ດ້ວຍພາບ, ຕົວອັກສອນ (ໜັງສື), ບັນທຶກສຽງ-ພາບນິ່ງວີດີໂອ, ຮັບ ແລະ ສົ່ງຕົວໜັງສື-ຮູບ ພາບ-ສຽງ-ວີດີໂອ, ແປພາສາ, ຄົ້ນ ຫາຄວາມຮູ້ ແລະ ອື່ນໆ ໂດຍມີສັນ ຍານອິນເຕີເນັດນໍາທາງແລະອື່ນໆ. ຄົນຈໍານວນບໍ່ໜ້ອຍ ໃຊ້ໂທລະສັບ ມືຖືທັນສະໄໝ ເຜີຍແຜ່ທຸກສິ່ງທຸກ ຢ່າງທີ່ຕົນໄດ້ພົບພໍ້ ຫລື ຕັ້ງປະເດັນ ຂຶ້ນມາເພື່ອດຶງດູດຄວາມສົນໃຈຈາກ ວົງສັງຄົມອອນລາຍ ເພື່ອເປົ້າໝາຍ ໃດໜຶ່ງ. ການເຜີຍແຜ່ຂໍ້ມູນ-ຮູບ- ສຽງ-ວີດີໂອ ຜ່ານຊ່ອງທາງອອນ ລາຍ ມີຫລາຍທັດສະນະເວົ້າວ່າ ໄວ ກວ່າຄວາມໄວຂອງແສງ (ຕາມ ຫລັກວິທະຍາສາດ: ແສງໄວກວ່າ ສຽງ), ສະນັ້ນ ເມື່ອມີການເຜີຍແຜ່ ເຫດການ-ປາກົດການໃດ ທີ່ຄົນວົງ ສັງຄົມອອນລາຍສົນໃຈ ມັນກໍ່ຈະ ກະຈາຍໄປທົ່ວໂລກຢ່າງໄວວາ. ພວກເຮົາເຫັນນໍາກັນຫລາຍປາ ກົດການ ທີ່ມີລັກສະນະຫຍໍ້ທໍ້ທາງ ສັງຄົມ ຜ່ານສັງຄົມອອນລາຍ ອັນບໍ່ ຄາດຄຶດແມ່ນມີຫລາຍ ເພາະສະ ພາບແວດລ້ອມອ້ອມຂ້າງຄືດັ່ງຫົວ ຂໍ້ເໝືອນຕົ້ນໄມ້ມັນມີຕາຫຍ້າມີຫູ ຄອຍຕິດຕາມການເຄື່ອນໄຫວ ຂອງ ເຮົາຕະຫລອດເວລາ, ເກີດສິ່ງບໍ່ເພິ່ງ ປາຖະໜາ ບໍ່ແມ່ນອັນດີເລື່ອງງາມ ກໍ່ມັກຖືກຖ່າຍຮູບ, ບັນທຶກສຽງ...ໄປ ອອກຢູ່ໃນສັງຄົມອອນລາຍ. ພວກ ເຮົາຄວນເຂົ້າໃຈ ແລະ ຮັບຮູ້ຄວາມ ເປັນຈິງວ່າການເຜີຍແຜ່ໃນສັງຄົມ ອອນລາຍບໍ່ໄດ້ມີແຕ່ນັກຂ່າວ-ສື່ມວນ ຊົນອາຊີບ, ທຸກມື້ນີ້ທຸກຄົນທີ່ມີໂທ ລະສັບມືຖືທັນສະໄໝກໍ່ປະຕິບັດຕົນ ເປັນຄືນັກຂ່າວ ໂດຍບໍ່ສົນໃຈເລື່ອງ ລະບຽບກົດໝາຍ, ຈັນຍາທໍາ, ສ່ວນ ຫລາຍກໍ່ມີແຕ່ວ່າເຫັນອັນໃດອັນ ໜຶ່ງແລ້ວກໍ່ຖ່າຍຮູບລົງອອນລາຍ, ແມ່ນແຕ່ຄຽດໃຫ້ກັນກໍ່ຍັງມີຄົນ ຈໍາ ນວນບໍ່ໜ້ອຍລະບາຍລົງອອນລາຍ, ຂະຫຍອນວ່າໄປພົບເຫັນສິ່ງບໍ່ຊອບ ມາພາກົນເປັນຕົ້ນຄືກໍລະນີຜົວຕີ ເມຍ, ເມຍຮ້າຍຜົວ, ການລະເມີດລະ ບຽບກົດໝາຍ. . .ທຸກມື້ນີ້ຄົນຈໍາ ນວນບໍ່ໜ້ອຍຢາກຖືຕົນຄືໝາກນັດ ມີຕາຫລາຍເປັນຫູເປັນຕາກວດກາ ກັນຕາມຄວາມເຂົ້າໃຈອັດຕະວິໄສ. ດ້ວຍເຫດນັ້ນ ອັນຈໍາເປັນທີ່ສຸດທີ່ນໍາ ມາແລກປ່ຽນທັດສະນະກໍ່ຄືບໍ່ພະຍາ ຍາມເຮັດໃນສິ່ງບໍ່ດີ (ບໍ່ວ່າກໍລະນີ ໃດກໍ່ຕາມ) ເພາະຕົ້ນໄມ້ມີຕາ ຫຍ້າ ມີຫູ ຢູ່ອ້ອມຮອບເຮົາ, ບາງທີກໍ່ເປັນ ຄວາມຕັ້ງໃຈຖ່າຍເພື່ອເຜີຍແຜ່ ຫລື ສົ່ງຕໍ່, ແຕ່ບາງກໍລະນີກໍ່ເປັນການ ບັງເອີນເຂົາຫາກຖ່າຍເຂົາເອງ ບັງ ເອີນມີການກະທໍາບາງບຸກຄົນບໍ່ດີ ປານໃດ ຢູ່ໃນສະພາບແວດລ້ອມ ດຽວກັນ ມັນກໍ່ບັນທຶກຢູ່ໃນເຫດ ການດຽວກັນ, ສະນັ້ນການປະຕິບັດ ຕົນເປັນພົນລະເມືອງດີຕະຫລອດເວ ລາ ແມ່ນສໍາຄັນ. ໃນຂະນະດຽວກັນ ກໍ່ມີບາງທັດສະນະກໍ່ເວົ້າວ່າ ນອກ ຈາກຕົນເອງຕ້ອງມີສະຕິລະມັດລະ ວັງການກະທໍາຂອງຕົນແລ້ວ, ການ ໃຊ້ສື່ສັງຄົມ ກໍ່ຕ້ອງຄໍານຶງລະບຽບ ກົດໝາຍບ້ານເມືອງ, ບໍ່ໝາຍວ່າໄດ້ ໃຈຕົນເອງກໍ່ພໍ. ສະຫລຸບວ່າ ທຸກເວລາຂໍໃຫ້ຄໍາ ນຶງວ່າເຮົາມີການຕິດຕາມຈາກສັງ ຄົມ, ຖ້າກະທໍາດີ ມີປະໂຫຍດຕໍ່ສ່ວນ * ເຫັນມາຫລາຍການເຜີຍແຜ່ ຜ່ານອອນລາຍ ອັນຊົ່ວອັນຮ້າຍມັກ ໄດ້ຮັບຄວາມສົນໃຈຫລາຍ, ສ່ວນ ອັນດີຄວນສົ່ງເສີມ ມີຄົນກົດຖືກໃຈ (like) ແລະ ເຜີຍແຜ່ຕໍ່ບໍ່ພໍເທົ່າໃດກໍ່ ມະຫັບມະຫາຍໄປໃນເວລາບໍ່ເທົ່າ ໃດຊົ່ວໂມງ, ມັນເປັນເລື່ອງທໍາມະ ຊາດຂອງມະນຸດໂລກ? ການເຜີຍ ແຜ່ຂໍ້ມູນ-ຮູບຜ່ານສັງຄົມອອນລາຍ ເບິ່ງຄືວ່າເສລີເກີນຂອບເຂດ? ເພາະ ມີບາງທັດສະນະຕັ້ງຂຶ້ນວ່າບາງ ອັນກໍ່ບໍ່ສົມມາພາຄວນ, ບາງອັນກໍ່ມີ ລັກສະນະຕັ້ງໃຈ, ບາງອັນກໍ່ມີລັກ ສະນະແນວຄິດຕື້ນ ແລະ ອື່ນໆ. ເຖິງ ຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ ຜ່ານບັນດາຄໍາເຫັນ ຜູ້ອ່ານຈໍານວນໜຶ່ງກ່ຽວກັບການ ເຜີຍແຜ່ຫຍັງກໍ່ຕາມຜ່ານສື່ສັງຄົມ ເຫັນວ່າ ທຸກມື້ນີ້ການປະພຶດ-ການ ເຄື່ອນໄຫວອັນໃດກໍ່ຕາມຕ້ອງມີສະ ຕິລະມັດລະວັງຫລາຍຂຶ້ນ ເພາະ ສັງຄົມດຽວນີ້ບໍ່ວ່າຢູ່ບ້ານເຮົາບ້ານ ເພິ່ນ, ຄົນຈໍານວນຫລາຍຖືຕົນເປັນ ນັກສືບນັກຕິດຕາມກວດກາ ເຫັນ ຫຍັງກໍ່ຖ່າຍຮູບເຜີຍແຜ່ຍາດແຍ່ງ ຄວາມໄວ ເພື່ອຈຸດປະສົງແຕກຕ່າງ ກັນໄປ ຈຶ່ງຕ້ອງລະວັງ ເພາະມັນຄື ລວມ ກໍ່ຄວນໄດ້ຮັບການຍ້ອງຍໍຊົມ ເຊີຍສົມເຫດສົມຜົນ. ໃນທາງກົງກັນ ຂ້າມຖ້າມີການກະທໍາບໍດີກໍ່ອາດຈະ ຖືກສັງຄົມເຫັນໂດຍບໍ່ຮູ້ຕົວ ຍ້ອນວ່າ ຕົ້ນໄມ້ມີຕາ ຫຍ້າມີຫູ, ປ່ອງຢ້ຽມ ມີຫູ ປະຕູມີຕາ ຄອຍກວດກາການ ເຄື່ອນໄຫວພວກເຮົາຕະຫລອດ. ຄິດໄດ້ແນວນີ້ກໍ່ຈະໃຫ້ເຮົາກະທໍາ ແຕ່ຄຸນດີ-ຄວາມດີ ຢ່າງບໍ່ລົດລະ! * ໃນໄລຍະທີ່ປະທານ ຄຳໄຕ ສີພັນດອນ ດຳລົງຕຳແໜ່ງເປັນນາ ຍົກລັດຖະມົນຕີລະຫວ່າງປີ19911996 ເພິ່ນໄດ້ມີແນວຄິດຊີ້ນຳກ່ຽວ ກັບວຽກງານພັດທະນາເສດຖະ ກິດ-ສັງຄົມ ວ່າ: “ລັດບໍ່ເຮັດທຸລະ ກິດ ແລະ ການຜະລິດໂດຍກົງແຕ່ ຈະສຸມໃສ່ເຮັດພາລະບົດບາດດັດ ສົມມະຫາພາກ ແລະ ຕ້ອງຫັນປ່ຽນ ຈາກເສດຖະກິດ ທຳມະຊາດ ແລະ ເຄິ່ງທຳມະຊາດ ໄປສູ່ເສດຖະກິດ ສິນຄ້າ, ສ້າງໂຄງປະກອບເສດຖະ ກິດສິນຄ້າ ທີ່ມີຫລາຍກໍາມະສິດ, ຫລາຍຮູບການຈັດຕັ້ງເສດຖະກິດ ດ້ວຍຫລາຍລະດັບ ແລະ ຫລາຍຂະ ໜາດທີ່ແຕກຕ່າງກັນ, ສືບຕໍ່ປ່ຽນ ແປງໃໝ່ກົນໄກຄຸ້ມຄອງເສດຖະກິດ, ລຶບລ້າງສິ່ງເສດເຫລືອຂອງກົນ ໄກລວມສູນອາດຍາສິດບໍລິຫານ ເກື້ອກູນ, ປ່ຽນແປງໃໝ່ ແລະ ເພີ່ມ ທະວີຄວາມສັກສິດແຫ່ງການຄຸ້ມ ຄອງລັດໃນຂົງເຂດເສດຖະກິດ”. ທ່ານອູສະຫວັນທ່ຽງເທບວົງສາ ຫົວໜ້າຄົ້ນຄວ້ານະໂຍບາຍ ເສດຖະ ກິດ-ສັງຄົມ ສະຖາບັນວິທະຍາສາດ ເສດຖະກິດ ແລະ ສັງຄົມແຫ່ງຊາດ ໄດ້ສະເໜີກ່ຽວກັບແນວຄວາມຄິດຊີ້ ນຳຂອງປະທານຄຳໄຕສີພັນດອນ ຕໍ່ວຽກງານພັດທະນາເສດຖະກິດ- ການເງິນ ຕໍ່ກອງປະຊຸມສຳມະນາ ວິທະຍາສາດລະດັບຊາດ ໃນໂອ (ເນື່ອງໃນໂອກາດວັນເກີດປະທານ ຄຳໄຕ ສີພັນດອນ ວັນທີ 08/02/1924-08/02/2024) ກາດລະນຶກ ວັນເກີດຂອງ ປະທານ ຄຳໄຕ ສີພັນດອນ ຄົບຮອດ 100 ປີ ທີ່ແຂວງຫົວພັນ ເມື່ອບໍ່ດົນມານີ້ວ່າ: ປະທານ ຄຳໄຕ ສີພັນດອນ ໄດ້ຕີ ຄວາມໝາຍຂອງການພັດທະນາ ແມ່ນຂະບວນການວິວັດ ທີ່ເປັນໄປ ຕາມຂັ້ນຕອນ ແລະ ບາດກ້າວອັນ ແນ່ນອນ ໂດຍສອດຄ່ອງກັບຈຸດພິ ເສດ, ທ່າແຮງບົ່ມຊ້ອນຕ່າງໆ ແລະ ລະດັບຂອງປະຊາຊົນ ໃນແຕ່ລະ ປະເທດ ຊຶ່ງການພັດທະນາຕ້ອງມີ ດ້ວຍການຄຸ້ມຄອງກອງທຶນຊ່ວຍ ເຫລືອ, 4 ດໍາລັດວ່າດ້ວຍ ການຄຸ້ມ ຄອງທຶນກູ້ຢືມຈາກຕ່າງປະເທດ ເປັນຕົ້ນ. ພ້ອມກັນນັ້ນ, ກໍໄດ້ປັບປຸງ ນະໂຍບາຍດ້ານພາສີ-ອາກອນໃຫ້ ມີຄວາມສອດຄ່ອງແລະ ແທດເໝາະ ຂຶ້ນກວ່າເກົ່າ. ຜ່ານການປະຕິບັດບັນດາດຳ ລັດດັ່ງກ່າວ ເຮັດໃຫ້ລະບົບການຈໍ ລະຈອນທາງດ້ານການເງິນ-ການ ທະນາຄານ ເຂົ້າສູ່ຄວາມເປັນລະ ບຽບແບບແຜນ, ເຮັດໃຫ້ການບໍລິ ຫານ ແລະ ການນຳໃຊ້ທຶນ ຂອງລັດ ມີຈຸດສຸມ, ຄຸ້ມຄອງໄດ້ ແລະ ທັງເປັນ ການຫລຸດຜ່ອນປະກົດການຍໍ້ທໍ້, ສໍ້ ລາດບັງຫລວງໃຫ້ຫລຸດລົງ. ການ ເກັບລາຍຮັບງົບປະມານ, ພາສີ- ອາກອນໃນປີ1991 ເພີ່ມຂຶ້ນ34% ທຽບໃສ່ປີ 1990. ສາມາດແກ້ໄຂ ການຄ້າງຈ່າຍເງິນເດືອນ ຂອງພະ ນັກງານ, ທະຫານ, ຕໍາຫລວດ ແລະ ໜີ້ສິນສາທາລະນະ ໄດ້ໂດຍພື້ນ ຖານ. ໃນນັ້ນ, ຜົນງານພົ້ນເດັ່ນແມ່ນ ສາມາດປັບປຸງລະບົບການບໍລິ ຫານ,ກົນໄກການປະສານງານແລະ ການຄຸ້ມຄອງມະຫາພາກຂອງ 4 ຂະແໜງການໃຫຍ່ ໃນລະບົບເສດ ຖະກິດໃຫ້ດີຂຶ້ນ ເຊັ່ນ: ຂະແໜງການ ເງິນ, ການທະນາຄານ, ການຄ້າ ແລະ ການລົງທຶນເຮັດໃຫ້ການຄຸ້ມ ຄອງເສດຖະກິດ-ການເງິນ ມີຄວາມ ຮັດກຸມ, ນິຕິກໍາບັງຄັບໃຊ້ມີຄວາມ ສັກສິດຂຶ້ນຕື່ມສົ່ງຜົນເຮັດໃຫ້ການ ເງິນ-ເງິນຕາ ແລະ ລາຄາສິນຄ້າ ມີ ຄວາມໝັ້ນທ່ຽງໂດຍພື້ນຖານ. ແນວຄິດຊີ້ນຳ ຂອງ ປະທານ ຄຳໄຕ ສີພັນດອນ ໃນຂົງເຂດວຽກ ງານພັດທະນາເສດຖະກິດ-ການ ເງິນ ໄລຍະດຳລົງຕຳແໜ່ງເປັນ ປະ ທານ ປະເທດ ແຫ່ງ ສປປ ລາວ ປີ 1996-2006 ຊຶ່ງທ່ານໄດ້ເວົ້າວ່າ: ຜົນງານປະຫວັດສາດອັນສຳຄັນ ນັ້ນ, ຢັ້ງຢືນຢ່າງຈະແຈ້ງວ່າພັກ ເຮົາ ໄດ້ມີຄວາມສະດຸ້ງໄວ, ມີຄວາມ ກ້າຫານປະດິດສ້າງ, ມີຄວາມສະ ຫລາດສ່ອງໃສ ແລະ ມີຄວາມຮັບ ຜິດຊອບຢ່າງເຕັມປ່ຽມໃນການນໍາ ພາປະເທດຊາດ ໂດຍເນັ້ນໜັກໜ້າ ທີ່ພື້ນຖານຄື: 1. ຫັນຈາກເສດຖະ ກິດທຳມະຊາດ ໄປສູ່ເສດຖະກິດສິນ ຄ້າ ດ້ວຍວິທີສຸມໃສ່ການຂະຫຍາຍ ກະສິກຳຮອບດ້ານ, ສູ້ຊົນເອົາອຸດ ສາຫະກຳແລະການບໍລິການກະທົບ ເຂົ້າໃສ່ກະສິກຳ, 2. ປະຕິບັດນະໂຍ ບາຍເສດຖະກິດຫລາຍພາກສ່ວນ ຢ່າງສະເໝີຕົ້ນສະເໝີປາຍ, ໂດຍ ກໍານົດຈະແຈ້ງບົດບາດຂອງແຕ່ ລະພາກສ່ວນເສດຖະກິດ ແລະ ຮັບ ປະກັນຄວາມສະເໝີພາບຂອງແຕ່ ລະພາກສ່ວນເສດຖະກິດ ຕໍ່ໜ້າກົດ ໝາຍ, 3 ຊຸກຍູ້ການປ່ຽນແປງ ໃນ ການຄຸ້ມຄອງລັດ, ໂດຍການແບ່ງ ຂັ້ນຄຸ້ມຄອງໃຫ້ຈະແຈ້ງລະຫວ່າງ ສູນກາງ ແລະ ທ້ອງຖິ່ນ, ປ່ຽນແປງ ໃໝ່ບັນດານະໂຍບາຍເສດຖະກິດ ມະຫາພາກ ໄປພ້ອມກັບການສ້າງ ແລະ ປັບປຸງລະບົບກົດໝາຍ ໃຫ້ສົມ ບູນ, 4 ເປີດກວ້າງການຮ່ວມມື ເສດ ຖະກິດກັບຕ່າງປະເທດ, ໂດຍຊຸກ ຍູ້ການຜະລິດສົ່ງອອກ ແລະ ດຶງ ດູດການລົງທຶນ ໂດຍກົງຈາກຕ່າງ ປະເທດ. ພ້ອມດຽວກັນນີ້, ປະທານຄຳໄຕ ສີພັນດອນ ໄດ້ກຳນົດວິໄສທັດ ໃຫ້ ສປປ ລາວ ຕ້ອງຫລຸດພົ້ນອອກຈາກ ສະຖານະພາບປະເທດດ້ອຍພັດທະ ນາ ໃນປີ 2020 ແລະ ວິໄສທັດດັ່ງ ກ່າວກໍໄດ້ຖືກຮັບຮອງຈາກກອງປະ ຊຸມໃຫຍ່ ຄັ້ງທີ VI ຂອງສູນກາງພັກ ໃນປີ 1996 ຢ່າງເປັນທາງການ. ແນວຄວາມຄິດຊີ້ນຳ ຕໍ່ວຽກງານ ພັດທະນາເສດຖະກິດ-ການເງິນ ປີ 2001-2005 ຕະຫລອດໄລຍະ ການດຳລົງຕຳແໜ່ງສູງສຸດຂອງ ພັກ ແລະ ລັດ ຂອງ ທ່ານ ປະທານ ຄຳໄຕ ສີພັນດອນ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ປະ ເທດເຮົາ ສືບຕໍ່ມີຄວາມສະຫງົບ ແລະ ເປັນລະບຽບຮຽບຮ້ອຍ; ເສດ ຖະກິດ ແຕ່ປີ 1991-2006 ມີການ ຂະຫຍາຍຕົວຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງເຖິງວ່າ ຈະໄດ້ຮັບຜົນສະທ້ອນ ຈາກວິກິດ ການເສດຖະກິດ-ການເງິນ ຢູ່ອາຊີ ໃນປີ 1997-2000 ກໍຕາມ, ອັດຕາ ການເຕີບໂຕທາງເສດຖະກິດ ສະ ເລ່ຍ ບໍ່ຫລຸດ 6%, ລາຍຮັບງົບປະ ມານສາມາດຄໍ້າປະກັນແຜນລາຍ ຈ່າຍ ແລະ ຍັງມີສ່ວນສະສົມ; ການ ພັດທະນາສ້າງສາ ເວົ້າໂດຍທົ່ວໄປ ດຳເນີນເປັນປົກກະຕິ, ຊີວິດການ ເປັນຢູ່ທາງດ້ານວັດຖຸ ແລະ ວັດທະ ນະທຳ ຂອງປະຊາຊົນໄດ້ຍົກລະ ດັບຂຶ້ນ; ການພົວພັນຮ່ວມມືກັບປະ ເທດເພື່ອນມິດຍຸດທະສາດ, ປະເທດ ໄກ້ຄຽງ ແລະ ປະເທດອື່ນໆ ກໍໄດ້ ປະຕິບັດຕາມແນວທາງການຕ່າງ ປະເທດທີ່ພັກເຮົາວາງອອກ, ເຮັດ ໃຫ້ປະເທດເຮົາ ໄດ້ຮັບຄວາມເຊື່ອຖື ແລະ ໄວ້ວາງໃຈ ເປັນຢ່າງດີ. ຈຸດປະສົງ ແລະ ຄາດໝາຍທີ່ຈະ ແຈ້ງ, ເປັນຕົ້ນແມ່ນຕ້ອງເລັ່ງໃສ່ ເຮັດໃຫ້ຄົນສ່ວນໃຫຍ່ມີຢູ່ມີກິນ ແລະ ຮັ່ງຂຶ້ນ, ຫາກບໍ່ແມ່ນແຕ່ພຽງຄົນຈຳ ນວນໜຶ່ງ ຫລື ກຸ່ມຄົນໃດໜຶ່ງເທົ່າ ນັ້ນ. ພ້ອມນີ້ ຕ້ອງເຮັດໃຫ້ປະເທດ ຊາດມີຄວາມເຂັ້ມແຂງ ແລະ ໝັ້ນ ຄົງ, ການພັດທະນາແຕ່ລະໄລຍະ ຕ້ອງແນໃສ່ສ້າງພື້ນຖານຄວາມຍືນ ຍົງ ໃຫ້ແກ່ການພັດທະນາໃນບາດ ກ້າວຕໍ່ໆໄປ. ການພັດທະນາເສດ ຖະກິດ ຕ້ອງໄປຄຽງຄູ່ກັບການພັດ ທະນາວັດທະນາທຳ-ສັງຄົມ, ການ ສ້າງຄວາມຈະເລີນທາງດ້ານວັດຖຸ ຕ້ອງໄປຄຽງຄູ່ກັບຄວາມສີວິໄລ ທາງດ້ານຈິດໃຈ. ປະທານ ຄຳໄຕ ສີພັນຕອນ ໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ພັດທະນາ ຂະແໜງການເງິນ, ໂດຍໄດ້ປະກາດ ໃຊ້ດໍາລັດຫລາຍສະບັບ ເຊັ່ນ: 1 ດໍາ ລັດວ່າດ້ວຍຫລັກການພື້ນຖານ ໃນ ການລວມສູນການເງິນ, ງົບປະ ມານ ແລະ ຄັງເງິນແຫ່ງລັດ, 2 ດໍາ ລັດວ່າດ້ວຍການຄຸ້ມຄອງການລົງ ທຶນກໍ່ສ້າງພື້ນຖານ, 3 ດໍາລັດວ່າ
RkJQdWJsaXNoZXIy MTc3MTYxMQ==