xtgmf]k; 6 10/05/2023 glf4tdy f{la '7q , glu ,0tspkp,tsklk,a d7u mq j ;x;'-q oma '-kf rkp.8h dkooerk0v'ra d dko[klu {l6j 0;a o 8k,Iu f7v'xtgrou ]k; ໂດຍ: ເກີດຂວັນໃຈ ມາລີຈັນສີ -u ;y f{;a fmtotme ຮຽບຮຽງໂດຍ: ໄໝຄຳຍ້ອມສິນ 20 d;j kxtgmf sa o,k.-h g'y o1;o-e]tdko7h k0kp]ts;j k'xtgmf dkoxh v'da o rtpkf8y f8+ X8+ ? ສືບຕໍ່ຈາກບົດຜ່ານມາ, ມື້ນີ້ ຂໍນຳສະເໜີການປ້ອງກັນພະຍາດ ຕິດຕໍ່ ໃນມາດຕາທີ 12 ກ່ຽວກັບ ການລາຍງານ ຊຶ່ງການແຈ້ງສະ ພາບກ່ຽວກັບການເກີດພະຍາດ ຕິດຕໍ່ ຈາກການເຝົ້າລະວັງໃຫ້ພາກ ສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ. ການລາຍງານ ໃຫ້ປະຕິບັດ ດັ່ງນີ້: ບຸກຄົນ, ຄອບ ຄົວ, ນິຕິບຸກຄົນ, ຜູ້ປະກອບການ, ການຈັດຕັ້ງ ເມື່ອສົງໄສຫລືພົບເຫັນ ການເກີດ ຫລື ຕິດເຊື້ອພະຍາດຕິດຕໍ່ ພາຍໃນຄອບຄົວ, ບ້ານຫລືສະຖານ ທີ່ໃດໜຶ່ງ ຕ້ອງລາຍງານດ່ວນໃຫ້ ອົງການປົກຄອງບ້ານ, ພະນັກງານ ສາທາລະນະສຸກ ຫລື ເຈົ້າໜ້າທີ່ ກັນ ແລະ ຄວບຄຸມພະຍາດຕິດຕໍ່ ບ່ອນໃກ້ທີ່ສຸດ. ຈາກນັ້ນ, ພະນັກ ງານສາທາລະນະສຸກຫລື ເຈົ້າໜ້າທີ່ ກັນ ແລະ ຄວບຄຸມພະຍາດຕິດຕໍ່ ທີ່ປະຕິບັດໜ້າທີ່ຂອງຕົນ ເມື່ອສົງ ໄສ ຫລື ພົບເຫັນການເກີດ ຫລື ຕິດ ເຊື້ອພະຍາດຕິດຕໍ່ຕ້ອງລາຍງານ ປະຈໍາອາທິດໃຫ້ຂັ້ນເທິງຂອງຕົນ. ໃນກໍລະນີສົງໄສມີການລະບາດ ໃຫ້ລາຍງານດ່ວນ. ພາຍຫລັງຂະແໜງການສາທາ ລະນະສຸກ ໄດ້ຮັບການລາຍງານແລ້ວ ຕ້ອງແຕ່ງຕັ້ງພະນັກງານສາທາ ລະນະສຸກ ຫລື ເຈົ້າໜ້າທີ່ກັນ ແລະ ຄວບຄຸມພະຍາດຕິດຕໍ່ລົງຕິດຕາມ ກວດກາ ແລະ ສືບຄົ້ນຢ່າງຮີບດ່ວນ ເພື່ອຊອກຫາສາເຫດ ແລະ ປະເມີນ ສະພາບການເກີດພະຍາດຕິດຕໍ່. ຄຳວ່າ ສູ່ຂວັນ ແລະ ບາສີ ແມ່ນພິທີກຳທາງຮີດຄອງປະເພນີ ລາວເຮົາ ທີ່ມີມາແຕ່ບູຮານນະການ ມີຄວາມໝາຍອັນດຽວກັນ ແຕ່ໃຊ້ບໍ່ ຄືກັນ ເພາະຄຳວ່າສູ່ຂວັນ ແມ່ນໃຊ້ ກັບບຸກຄົນທຳມະດາສາມັນທົ່ວໄປ ແຕ່ຄຳວ່າ ບາສີ ແມ່ນໃຊ້ກັບບຸກຄົນ ຊັ້ນສູງທີ່ມີຖານະຕຳແໜ່ງ ເປັນ ເຈົ້າຄົນນາຍຄົນ ຫລື ມີຖານະເປັນ ຜູ້ໃຫຍ່ໄມ້ສູງ (ໃນສະໄໝບູຮານ) ແຕ່ມາຮອດປັດຈຸບັນ ຄຳສັບດັ່ງ ກ່າວໄດ້ສັບປົນຄົນເລ ຖືກບຸກຄົນ ຈຳນວນໜຶ່ງໃຊ້ຄວບກັນໂດຍຮ້ອງ ວ່າ ພິທີບາສີສູ່ຂວັນ ນຳກັນໄປເລີຍ ໂດຍສະເພາະໃນບັດເຊີນກິນດອງ ຂອງຄົນຍຸກນີ້ ມັກຈະໃຊ້ຄຳວ່າ “ບາສີສູ່ຂວັນ ຈະໄດ້ຈັດຂຶ້ນ...” ໝາຍຄວາມວ່າ ໃຊ້ພ້ອມກັນທັງ ສອງໄປເລີຍ ແລະ ກາຍເປັນຄວາມ ເວົ້າຍາວຕື່ມອີກຄຳໜຶ່ງ. ໃນຄວາມເປັນຈິງແລ້ວການບາ ສີສູ່ຂວັນ ແມ່ນການມັດແຂນດ້ວຍ ຝ້າຍສີຂາວບໍລິສຸດ ເປັນຮີດຄອງ ປະເພນີແຫ່ງການ ອວຍພອນ ເພື່ອ ໃຫ້ຄວາມມີສີລິມົງຄຸນແກ່ຜູ້ທີ່ຖືກ ອວຍພອນ ໄດ້ບັນລຸຈຸດປະສົງຕາມ ທີ່ປາຖະໜາ ເຊັ່ນ: ຜູ້ຈະເດີນທາງ ໄປຄ້າ ກໍໃຫ້ຊື້ໄດ້ຂາຍໝານ, ຜູ້ເຈັບ ໄຂ້ກໍໃຫ້ສວ່າງຫາຍ, ຜູ້ເປັນນັກ ຮຽນນັກສຶກສາ ກໍໃຫ້ເສັງໄດ້ ແລະ ອື່ນໆ. ຕາມປະເພນີລາວເຮົາ ການ ສູ່ຂວັນ ຍັງໃຊ້ໃນຫລາຍກໍລະນີ ທີ່ ຕິດພັນກັບການດຳລົງຊີວິດຂອງ ຄົນລາວ ເປັນຕົ້ນ: ການສູ່ຂວັນຂຶ້ນ ເຮືອນໃໝ່, ການສູ່ຂວັນແຕ່ງດອງ ໃໝ່, ການສູ່ຂວັນອອກກຳໃໝ່, ຄົນ ເຈັບໜັກທີ່ເຊົາໃໝ່, ການສູ່ຂວັນ ເລົ້າເຂົ້າ, ການສູ່ຂວັນກວຽນ, ການ ສູ່ຂວັນງົວ-ຄວາຍ, ການສູ່ຂວັນຜູ້ ເຖົ້າ, ການສູ່ຂວັນໃນໂອກາດວັນຂຶ້ນ ປີໃໝ່... ການບາສີພະສົງອົງຄະເຈົ້າ. ການບາສີສູ່ຂັວນ ຈະເກີດຂຶ້ນໄດ້ກໍ ຕໍ່ເມື່ອມີການເລົ່າເອີ້ນເຊີນແຂກ ແລະ ຜູ້ຄົນເຂົ້າຮ່ວມຕາມຈຳນວນ ທີ່ເໝາະສົມມີພາຂວັນ ທີ່ປະກອບ ດ້ວຍໝາກເບັງທີ່ເຮັດຈາກໃບກ້ວຍ ທີ່ພັບໃຫ້ເປັນຈວຍສິລະປະງົດງາມ ເອ້ຢ້ອງດ້ວຍດອກໄມ້ສົດທີ່ຊອກ ຫາມາໄດ້ໃນທ້ອງຖິ່ນ ມີຝ້າຍຜູກ ແຂນສີຂາວບໍລິສຸດສອດໃນໄມ້ກ້ານ ພ້າວ ສຽບສັບຫວ່າງກັບດອກໄມ້ ເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມສວຍງາມ. ບຸກ ຄົນສຳຄັນ ນອກຈາກເປັນແຂກເປົ້າ ໝາຍແລ້ວ ກໍແມ່ນໝໍພອນ ຖືເປັນ ບຸກຄົນສຳຄັນໃນການສູດພອນທຳ ການມັດແຂນເປັນສີລິມຸງຄຸນໃຫ້ ແກ່ຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມຕິດຕາມດ້ວຍຜູ້ເຂົ້າ ຮ່ວມຕ່າງກໍມັດແຂນໃຫ້ແກ່ແຂກ ເປົ້າໝາຍ. ໃນຍຸກປັດຈຸບັນຫລັງ ຈາກມັດແຂນແລ້ວ ເພິ່ນນິຍົມເຮັດ ພາເຂົ້າສາມັກຄີ ແລະ ມີການມ່ວນ ຊື່ນຕາມມາ. ແຕ່ຄາວອະດີດ ສູ່ຂວັນ ມັດແຂນແລ້ວ ກໍຖືວ່າສິ້ນພິທີ ຢ່າງ ດີກໍກິນເຂົ້າໜົມເຂົ້າຕົມ ຫລື ຕົ້ມໄກ່ ໃນພາຂວັນນັ້ນກໍພໍ. ສຳລັບຄຳສູ່ຂວັນຫລື ເຊີນຂວັນ ຂອງໝໍພອນ ເບິ່ງຕາມເນື້ອໃນແລ້ວ ແມ່ນການປະສົມປະສານຄຳເວົ້າ ທີ່ມາຈາກສາສະໜາພຸດແລະສາສະ ໜາພາມ ເປັນຄຳເວົ້າທຳມະດາ ແຕ່ ຈົບງາມ ເພື່ອອວຍພອນໃຫ້ຄວາມ ເປັນສີລິມຸງຄຸນແກ່ຊີວິດ ກາຍເປັນ ຈິດຕະສາດໜຶ່ງທີ່ເຮັດຜູ້ຖືກໃຫ້ພອນ ມີຄວາມເຂັ້ມແຂງທາງຈິດໃຈ ແລະ ຕັ້ງໜ້າຕັ້ງຕາເອົາໃຈໃສ່ກະທຳສິ່ງ ທີ່ດີໃຫ້ກັບຕົນເອງ ແລະ ສັງຄົມ. ການຮັກສາຮີດຄອງປະເພນີ ບາສີ ສູ່ຂວັນໄວ້ແມ່ນດີຖືກຕ້ອງ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍຈຸດດີນັ້ນສືບທອດ ຕໍ່ໄປໃຫ້ຍືນນານຕາມບັນພະບູລຸດ ພາສ້າງຂຶ້ນ ແລະ ແມ່ນສິດທິຂອງ ການເຊື່ອຖື ສິ່ງສຳຄັນບໍ່ຄວນໝູນ ໃຊ້ເຫດການນີ້ໃຫ້ກາຍເປັນສິ່ງຫຍໍ້ ທໍ້ໃນສັງຄົມ ເພາະບາງບ່ອນຈັດ ຂ້ອນຂ້າງຟຸມເຟືອຍບໍລິໂພກນິຍົມ ເພື່ອໃຫ້ສົມສັກສີ ເຄື່ອງແກ້ມຂອງ ກິນຫລວງຫລາຍລົ້ນໂຕະ, ກິນ ເຫລົ້າຍີ່ຫໍ້ດັງໆ ແລ້ວມີຄົນເມົາກາຍ ຂອບເຂດ ເກີດມີປາກົດການຫຍໍ້ທໍ້ ໃນສັງຄົມ ຊຶ່ງນັບວ່າບໍ່ເປັນມຸງຄຸນ ແກ່ງານແທ້ໆເນີ ພີ່ນ້ອງເນີĴ . ພາະກອ ປັດຈຸບັນ ມີ 20 ກວ່າປະເທດ ໄດ້ຫັນມາໃຊ້ເງິນຢວນຊໍາລະສະ ສາງການຄ້າຂາຍ ແລະ ບໍລິການ ສິນຄ້າຂ້າມແດນລະຫວ່າງປະເທດ ແລ້ວ ໃນນັ້ນມີ 3 ຊາດໃນອາຊຽນ ໄດ້ຕົກລົງຈັດຕັ້ງປະຕິບັດແລ້ວ ເຊັ່ນ: ອິນໂດໂນເຊຍ, ກໍາປູເຈຍ ແລະ ສປປ ລາວ, ຄາດໃນອະນາຄົດ ຫລາຍຊາດມີທ່າອ່ຽງຈະສືບຕໍ່ຫັນ ມາໃຊ້ເງິນຢວນຊໍາລະສະສາງ ການຄ້າຂາຍ ແລະ ບໍລິການສິນຄ້າ ລະຫວ່າງປະເທດເພີ່ມຂຶ້ນເລື້ອຍໆ. ຈາກກໍລະນີມີຂ່າວດັ່ງກ່າວໄດ້ ປະກົດຂຶ້ນໃນສື່ສັງຄົມອອນລາຍ ເຮັດໃຫ້ບາງກຸ່ມຄົນສະແດງຄວາມ ເຫັນ ແລະ ຕີຄວາມໝາຍໄປໃນທິດ ທາງລົບນາໆປະການໂດຍອ້າງວ່າ: ພາກລັດຈະເອົາເງິນຢວນໃຊ້ແທນ ເງິນກີບ ຕໍ່ກັບຄວາມເຫັນດັ່ງກ່າວ ນັ້ນມັນບໍ່ແມ່ນຄວາມຈິງ ແລະ ເປັນ ຂ່າວປອມ ເພື່ອສ້າງຄວາມເຂົ້າໃຈ ແບບຜິດໆ, ຕາມຄວາມຈິງແລ້ວ ການທີ່ ບັນດາຊາດຕ່າງໆຮ່ວມມື ກັບ ສປ ຈີນ ດ້ານການທະນາຄານ ແລະ ການເງິນ ນັ້ນເປັນພຽງການ ຮ່ວມມືດ້ານການຊໍາລະສະສາງ ການຄ້າຂາຍ ແລະ ບໍລິການສິນ ຄ້າລະຫວ່າງປະເທດເທົ່ານັ້ນ ເພື່ອ ເອື້ອອໍານວຍຄວາມສະດວກສະ ບາຍຫລາຍຂຶ້ນກວ່າເກົ່າຕໍ່ການຄ້າ, ການລົງທຶນ, ການຂົນສົ່ງ, ການ ນໍາເຂົ້າ-ສົ່ງອອກສິນຄ້າແລະ ອື່ນໆ. ນອກຈາກນັ້ນຍັງເປັນການຫລຸດ ຜ່ອນການເພິ່ງພາບາງສະກຸນເງິນ ຕາຕ່າງປະເທດຫລາຍເກີນໄປ ເພື່ອ ການຊໍາລະສະສາງການຊື້ຂາຍ ສິນຄ້າ ແລະ ບໍລິການອື່ນໆ. ຕາມຂໍ້ມູນຂອງວິທະຍຸສາກົນ ແຫ່ງປະເທດຈີນ (ຊີອາໄອ)ໄດ້ ລາຍງານໃນ ປີ 2022 ຜ່ານມານີ້ ວ່າ: ພິທີສໍາມະນາກ່ຽວກັບການສໍາ ລະສະສາງຄ່າບໍລິການຕ່າງໆຜ່ານ ທະນາຄານດ້ວຍເງິນຢວນໄດ້ຈັດ ໂດຍທະນາຄານແຫ່ງ ສປປ ລາວ ແລະ ທະນາຄານ IC#C ສາຂາ ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ໃນວັນທີ 19 ທັນວາ 2022 ນີ້, ທີ່ນະຄອນ ຫລວງວຽງຈັນ, ທ່ານ ຊ້ຽງ ຟາງ ສຽງ ຜູ້ຕາງໜ້າສະຖານທູດ ຈີນ ປະຈຳ ລາວ ໄດ້ກ່າວວ່າ: ເງິນຢວນ ຈີນ ໄດ້ກາຍເປັນເງິນຕາຕ່າງປະ ເທດອີກສະກຸນໜຶ່ງທີ່ສໍາຄັນຂອງ ລາວ ແລະ ຕີລາຄາສູງຕໍ່ການຮ່ວມ ມືລາວ-ຈີນ. ການສ້າງຕັ້ງທະນາ ຄານຊໍາລະສະສາງເງິນຢວນແຫ່ງ ສປປ ລາວ ຈະນໍາເອົາກໍາລັງແຮງ ໃໝ່ເຂົ້າໃນການພັດທະນາເສດຖະ ກິດການຄ້າລະຫວ່າງ ລາວ-ຈີນ ຍ້ອນວ່າ, ການຮວ່ມມືກັນດ້ານການ ເງິນໃນຄັ້ງນີ້ແມ່ນໜຶ່ງໃນຜົນສຳ ເລັດໃນການຢ້ຽມຢາມລັດຖະກິດ ຂອງ ທ່ານ ທອງລຸນ ສີສຸລິດ ປະ ທານປະເທດ ແຫ່ງ ສປປ ລາວ ທີ່ ສປ ຈີນ ເມື່ອບໍ່ດົນມານີ້, ທີ່ມີການ ເຊັນສັນຍາຮວ່ມມືກັນໃນຫລາຍສະ ບັບ, ທັງເປັນຂີດໝາຍໃໝ່ໃນການ ນໍາໃຊ້ເງິນຢວນຈີນໃນຕະຫລາດ ລາວ ແລະ ສາກົນ ເຊິ່ງຈະກາຍເປັນ ກໍາລັງແຮງໃໝ່ເຂົ້າໃນການພັດທະ ນາຮ່ວມມືກັບເສດຖະກິດການຄ້າ ລະຫວ່າງສອງຝ່າຍຈີນ-ລາວ. ການສ້າງຕັ້ງທະນາຄານຊໍາລະ ສະສາງເງິນຢວນແຫ່ງ ສປປ ລາວ ນີ້ພໍດີຖືກໂອກາດທີ່ສໍາຄັນຫລາຍ ປະເທດຈີນ ເປັນປະເທດສົ່ງອອກ ອັນດັບທີໜຶ່ງ ປະເທດລົງທຶນອັນດັບ ທີໜຶ່ງ ແລະ ເປັນປະເທດຄູ່ຮ່ວມອັນ ດັບທີສອງຂອງຝ່າຍລາວທີ່ໃຊ້ເງິນ ຢວນຈີນໄດ້ເປັນເງິນຢວນຕ່າງປະ ເທດທີ່ສໍາຄັນຂອງລາວ ໃນການຄ້າ ແລະ ການລົງທຶນສອງຝ່າຍໄດ້ນໍາ ໃຊ້ເງິນຢວນໃຫ້ນັບມື້ນັບຫລາຍ ຂຶ້ນ.ນັບແຕ່ປີ2020ສອງຝ່າຍຈີນລາວ ໄດ້ເຊັນສັນຍາແລກປ່ຽນເງິນ ຢວນ -ເງິນກີບ ເຊິ່ງໄດ້ຍົກລະດັບ ການນໍາໃຊ້ສະກຸນເງິນຂອງຝ່າຍ ລາວ ແລະ ໄດ້ອໍານວຍຄວາມສະ ດວກໃຫ້ການຄ້າລະຫວ່າງສອງປະ ເທດ ທະນາຄານຊໍາລະສະສາງເງິນ ຢວນຢູ່ ສປປ ລາວ. ເຖິງແນວໃດກໍດີ ເວບໄຊອາ ຊຽນຟຣັສ (AS&A/ PMVT) ໄດ້ເປີດເຜີຍໃນເດືອນພຶດສະພາ 2023 ນີ້ວ່າ: ການຊື້ຂາຍສິນຄ້າ ແລະ ການບໍລິການສິນຄ້າຜ່ານການ ຊໍາລະສະສາງ ໂດຍໃຊ້ສະກຸນເງິນ ຢວນແທນເງິນໂດລາສະຫະລັດ ໄດ້ກາຍເປັນປະກົດການໃໝ່ ແລະ ເປັນຄັ້ງທໍາອິດໃນໂລກ ເມື່ອສໍານັກ ງານບໍລິຫານເງິນຕາຕ່າງປະເທດ ຂອງຈີນ ຫລື SA'& ລາຍງານ ວ່າປະລິມານການນໍາໃຊ້ເງິນຢວນ ເພື່ອຊື້ຂາຍສິນຄ້າ ແລະ ການບໍລິ ການຂ້າມແດນລະຫວ່າງປະເທດມີ ປະລິມານເຖິງ 549,900 ລ້ານໂດ ລາສະຫະລັດໃນເດືອນມີນາ 2023 ຜ່ານມາ ປັດຈຸບັນການຄ້າຂາຍ ສິນຄ້າ ແລະ ການບໍລິການດ້ວຍສະ ກຸນເງິນຢວນ ຄອງຕະຫລາດເຖິງ 48.6%. ມາເຖິງປັດຈຸບັນນີ້, ມີປະ ມານ 20 ກວ່າປະເທດແລ້ວຕົກລົງ ແລະ ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຊໍາລະບັນຊີ ການຄ້າກັບສປຈີນ ເປັນສະກຸນເງິນ ຢວນ ໃນຮູບແບບສະເພາະ ແລະ ແບບທົ່ວໄປເຊັ່ນ: ກຸ່ມ #3ICS ປະ ກອບມີ: ຣັດເຊຍ, ອາຟຣິກາໃຕ້, ບຣາຊິນ, ອິນເດຍ, ກຸ່ມປະເທດ ຮ່ວມມືອ່າວອາຣັບ (CC ລວມມີ ກູເວດ, ໂອມານ, ກາຕາ, ຊາອຸດິດ ອາຣັບບີ, ອີຣານ, ປາກີສະຖານ, ບັງກາລາເທດ, ສີລັງກາ, ອາກຊັງ ຕິນ, ນີເຊຣີ ແລະ ກຸ່ມປະເທດອາ ຊຽນມີ: ອິນໂດລາເນເຊຍ, ກໍາປູ ເຈຍ ແລະ ສປປ ລາວ. ພ້ອມນີ້, ນັກ ວິເຄາະ ກ່າວວ່າ: ເງິນຢວນ ອາດ ເພີ່ມຂຶ້ນເປັນ ລະຫວ່າງ 5% ເຖິງ 10%ພາຍໃນປີ2030 ຊຶ່ງສູງກວ່າ ລະດັບເງິນເຢນຂອງຍີ່ປຸ່ນ ແລະ ເງິນປອນ ຂອງອັງກິດ. ພາບປະກອບ
RkJQdWJsaXNoZXIy MTc3MTYxMQ==