gfa ffj P;xt8y [a fco;mk'dko8j k'xtgmfla o8y rk[F gvdt]kfF ,y f8trk[ c]t dkoIj ;,,n 1j k'ltg\u 8Q oltg\u xkp 28/04/2023 xtgmf]k; 4 3]d c]t gsfdko dko8q [rtmkf-kp .o[5 oxu .\j ]k;xtgrou muj ln [mvfda o,kc8j fq ooko *ການຕົບພະທາດຊາຍ ເປັນອີກ ກິດຈະກຳໜຶ່ງ ໃນບຸນປີໃໝ່ລາວ ໂດຍ ຈະຈັດຂຶ້ນໃນມື້ ສັງຂານຂຶ້ນ ຫລື ມື້ສຸດທ້າຍຂອງການສະເຫລີມ ສະຫລອງບຸນປີໃໝ່ລາວ. ໂດຍກິດ ຈະ ກຳນີ້ສ່ວນຫລາຍມັກຈັດຢູ່ຕາມ ແຄມແມ່ນໍ້າ ແລະ ວັດວາອາຮາມ ຊຶ່ງຖືວ່າເປັນກິດຈະກຳທີ່ສຳຄັນໃນ ປີໃໝ່ລາວ ທີ່ສືບທອດກັນມາແຕ່ບູ ຮານນະການ, ໃນເມື່ອກ່ອນການ ຕົບພະທາດຊາຍມັກຈະຕົບຢູ່ແຄມ ນໍ້າ. ແຕ່ປັດຈຸບັນເຫັນວ່າບາງວັດ ບໍ່ໄດ້ຢູ່ໃກ້ແຄມນໍ້າ ຈຶ່ງໄດ້ມີການຂົນ ຊາຍເຂົ້າມາກໍ່ ຫລື ຕົບຢູ່ທີ່ເດີນວັດ ເລີຍການຕົບພະທາດຊາຍແມ່ນ ການນຳເອົາກອງຊາຍທີ່ຖືກປັບ ແຕ່ງໃຫ້ເປັນຮູບຊົງເຈດີ ລັກສະນະ ຕ່າງໆໂດຍມີການປະດັບປະດາ ດ້ວຍທຸງຊໍ່, ທຸງໄຊ, ທຸງຮູບ 12 ລາ ສີ ແລະ ດອກໄມ້ທູບທຽນຢ່າງງົດ ງາມເອີ້ນວ່າພະທາດຊາຍ ຫລື ເຈ ກ່າວເຂົ້າໃນການກໍ່ສ້າງວັດວາອາ ຮາມໃຫ້ເກີດປະໂຫຍດເພາະຄົນບູ ຮານພິຈາລະນາເຫັນວ່າການທຽວ ເຂົ້າ-ອອກວັດເປັນປະຈໍາ ອາດມີ ເມັດດິນ ແລະ ຊາຍຕິດຕີນ ແລະ ເກີບອອກມານໍາ ບໍ່ຫລາຍກໍໜ້ອຍ ລັກສະນະດັ່ງກ່າວນັ້ນຖືວ່າເປັນ ກໍາ. ສະນັ້ນ, ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ຕົນມີບາບ ກໍາ ຈຶ່ງພ້ອມພາກັນຂົນຊາຍເຂົ້າວັດ ເພື່ອທົດແທນເມັດຊາຍທີ່ຂາດຫາຍ ໄປຈາກການທຽວເຂົ້າທຽວອອກ ວັດ. ໃນນັ້ນການຕົບພະທາດຊາຍ ຫລື ເຈດີຊາຍ ເພື່ອຖວາຍບູຊາພະ ລັດຕະນະໄຕອັນເປັນຮົ່ມໂພຮົ່ມໄຊ ແກ່ພຸດທະສາສະນິກະຊົນຈະໄດ້ ຮັບອານິສົງ ຄືເມື່ອສິ້ນຊີວິດໄປຈະ ເຮັດໃຫ້ຕົນໄດ້ໄປເກີດທີ່ດີເຖິງສຸກ (ຕາມຄວາມເຊື່ອ) ຊຶ່ງພະພຸດທະ ເຈົ້າເທສະໜາໄວ້ວ່າ “ນໍລະຍິງຊາຍ ເຫລົ່າໃດມີສັດທາເຫລື້ອມໃສໄດ້ ອຸດສາຫະມາກໍ່ສ້າງວະລຸກາເຈດີ ທາດຊາຍໃຫຍ່ກໍດີ ນ້ອຍກໍດີສູງກໍດີ ຕໍ່າກໍດີ ມີຈໍານວນມາກມາຍເຖິງ ແປດໝື່ນສີ່ພັນອົງກໍດີ ຫລື ວ່າ ໜ້ອຍກວ່ານີ້ພຽງແຕ່ອົງດຽວກໍດີ ດ້ວຍສັດທາອັນແຮງກ້າມີຄວາມປິ ຕິໂສມະນັດ ນໍລະຊົນຍິງຊາຍເຫລົ່າ ນັ້ນ ຈະບໍ່ໄດ້ໄປສູ່ອະບາຍຍະພູມຖ້າ ເກີດຢູ່ໃນມະນຸດໂລກ ກໍຈະມັ່ງຄັ່ງ ສົມບູນໄປດ້ວຍຍົດສັກບໍລິວານ ເມື່ອຕາຍຈາກໂລກມະນຸດນີ້ແລ້ວກໍ ຈະໄດ້ໄປອຸບັດເກີດໃນພູມທີ່ດີ. ກິດຈະກຳຕົບພະທາດຊາຍແມ່ນ ຈັດຂຶ້ນໃນທຸກແຫ່ງທີ່ມີເງື່ອນໄຂ ໃນຂອບເຂດທົ່ວປະເທດ. ໃນນັ້ນຢູ່ ທີ່ດອນຊາຍມຸງຄຸນ ເມືອງຈອມ ເພັດ ແຂວງຫລວງພະບາງແມ່ນ ຄວາມ ເປັນມາຂອງການຕົບພະທາດຊາຍ ຊຶ່ງທ່ານ ບຸນມີ ເພັດສະນຸຮັກ ຮອງ ຫົວໜ້າຫ້ອງການຖະແຫລງຂ່າວ ວັດທະນະທຳ ແລະ ທ່ອງທ່ຽວ ເມືອງຈອມເພັດ ໄດ້ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ການ ຕົບພະທາດຊາຍມີນິທານກ່າວມາ ຫລາຍເຊັ່ນຄົນສືບທອດກັນມາວ່າ ຢູ່ໃນຄັ້ງປະຖົມປະການດົນນານ ມາແລ້ວໄດ້ມີພໍ່ຄ້າໃບພູ (ໃບພູຄ້ຽວ ໝາກ) ຊື່ວ່າ: ທ້າວ ຈັນທະພານິດ ລາວໄດ້ເອົາໃບພູໃສ່ເຮືອເລາະຂາຍ ມາຕາມລຳແມ່ນໍ້າຂອງ ພໍ່ມາຮອດ ດອນຊາຍແຫ່ງນີ້ກໍ່ໄດ້ເຫັນເມັດ ຊາຍທີ່ມີຄວາມໃສສະອາດງາມຕາ ແລະ ກໍ່ພໍດີຕາເວັນໃກ້ຈະຕົກດິນ ຄ້ອຍຄຳລົງ ແລງລາວ ຈິ່ງຕັດ ສິນ ໃຈວ່າຈະນອນພັກຢູ່ທີ່ດອນຊາຍ ແຫ່ງນີ້ ເພື່ອວ່າມື້ອື່ນຕອນເຊົ້າຈະ ໄດ້ເອົາໃບພູໄປຂາຍຢູ່ເມືອງຊຽງ ດົງ-ຊຽງທອງ, ວ່າແລ້ວລາວ ກໍ່ໄດ້ມ້ຽນມັດຈັດແຈງເຄື່ອງຂອງ ທີ່ຢູ່ໃນເຮືອໃຫ້ເປັນລະບຽບແລ້ວ ລາວກໍ່ແຕ່ງກິນ ພາຍຫລັງແຕ່ງກິນ ສຳເລັດລາວກໍ່ກິນເຂົ້າແລງແລ້ວ ພັກຜ່ອນ. ກ່ອນຊິນອນລາວໄດ້ກົ້ມ ລົງແລ້ວລາວກໍ່ອາທິຖານວ່າ:ຂໍ ໃຫ້ຜູ້ຂ້າໄດ້ມີບູນປາລະມີໄດ້ຊ່ວຍ ເຫລືອຊາວເມືອງ ແຫ່ງນີ້ດ້ວຍເທີ້ນ ແລ້ວລາວກໍ່ນອນ, ພໍຮອດເວລາໃກ້ ຈະຮຸ່ງ ລາວໄດ້ຝັນວ່າດອນຊາຍ ທີ່ຕົນເອງນອນຢູ່ກາຍ ເປັນເງິນເປັນ ຄຳລາວຈຶ່ງຮູ້ເມື່ອພໍດີຮຸ່ງແຈ້ງລາວ ໄດ້ຖອດໄມ້ຕໍ່ມັດເຮືອຂຶ້ນມາເຫັນ ເມັດຊາຍທີ່ຕິດໄມ້ຂຶ້ນມາເປັນເມັດ ເງິນເມັດຄໍາ ລາວຈຶ່ງຕົກໃຈພໍ ຫລຽວຂຶ້ນໄປດອນຊາຍຈິ່ງເຫັນວ່າ ເມັດຊາຍການເປັນເມັດເງິນເມັດ ຄໍ້າໄປໝົດ ລາວຈິ່ງຟ້າວ ໄປກວາດ ເອົາເມັດຊາຍ ທີ່ເປັນເງິນເປັນຄຳ ມາກອງຂຶ້ນເປັນພະທາດຊາຍ ແລະ ລາວ ກໍ່ໄດ້ບວດພະທາດຊາຍ ນັ້ນຕາມພິທີທາງສາສະໜາ. ພາຍ ຫລັງບວດພະທາດຊາຍສຳເລັດ ລາວ ກໍ່ໄດ້ຮ້ອງປ່າວໃຫ້ພໍ່ແມ່ປະຊາ ຊົນທີ່ຢູ່ເມືອງຊຽງດົງ, ຊຽງທອງ, ຊຽງແມນ ມາເອົາເງິນເອົາຄຳ ໄປສ້າງສາບ້ານເມືອງຂອງຕົນ ແລະ ລາວກໍ່ໄດ້ຕັ້ງຊື່ຕອນຊາຍແຫ່ງ ນີ້ວ່າ ດອນຊາຍມຸງຄຸນ ມາຮອດ ເທົ່າທຸກວັນນີ້. ຢູ່ໃນໄລຍະປີ 1853 ເຈົ້າຟ້າງຸ່ມມະຫາລາດໄດ້ທ້ອນ ໂຮມອານາຈັກລາວລ້ານຊ້າງເປັນ ອັນໜຶ່ງອັນດຽວກັນ ແລະ ເອົານະ ຄອນ ຊຽງດົງ, ຊຽງທອງເປັນອາ ນາຈັກລາວລ້ານຊ້າງ ຫລວງພະ ບາງເພິ່ນໄດ້ຕັດຄວາມວ່າ: ໃຫ້ເອົາ ພິທີກຳການຕົບພະທາດຊາຍ ທີ່ ດອນຊາຍມຸງຄຸນນີ້ ຈັດຂຶ້ນໃນຊ່ວງ ບຸນກຸດສົງການບຸນປີໃໝ່ລາວເປັນ ຊ່ວງອາກາດຮ້ອນອົບເອົ້າ. ສະນັ້ນ, ຈຶ່ງໃຫ້ຊາວເມືອງໄດ້ລົງຫລິ້ນນໍ້າ ສະສາງລ້າງຊ່ວຍສິ່ງທີ່ບໍ່ດີໃຫ້ໄປ ນຳປີເກົ່າ ແລະ ອີກອັນໜຶ່ງການຕົບ ພະທາດຊາຍນີ້ ຕາມຄວາມເຊື່ອ ແລ້ວ ການຕົບພະທາດຊາຍຍັງເປັນ ການສັກກະລະບູຊາພະ ຍານາກ 15 ຕະກູນ ທີ່ອາລັກຂານະຄອນຫລວງ ພະບາງ ເພື່ອຂໍໃຫ້ພະຍານາກຊ່ວຍ ດົນບັນດານ ໃຫ້ຝົນຕົກຖືກຕ້ອງ ຕາມລະດູການເພື່ອໃຫ້ຊາວກະສິ ກອນໄດ້ເອົາການຜະລິດໃນລະດູ ຝົນອີກດ້ວຍ. ດີຊາຍ. ການຕົບພະທາດນີ້ ມີຄວາມເຊື່ອ ທີ່ສືບທອດກັນມາແຕ່ສະໄໝບູ ຮານວ່າ: ເປັນການນໍາໃຊ້ຊາຍດັ່ງ
RkJQdWJsaXNoZXIy MTc3MTYxMQ==